W oku zarówno osoby dorosłej, jak i dziecka mogą pojawiać się tzw. śpiochy. Ich obecność to żaden powód do zmartwień, w ten sposób oko oczyszcza się m.in. z martwych komórek naskórka i zanieczyszczeń. W obrębie oka mogą jednak pojawić się wydzieliny, które są oznaką, że prawdopodobnie dzieje się coś niepokojącego. Ropiejące oczko u niemowlaka to objaw stanu zapalnego, który może być związany np. z infekcją bakteryjną, mechanicznym podrażnieniem oka lub kontaktem z alergenem. Co zrobić, gdy pojawi się ropiejące oko u dziecka? Czy zawsze konieczna jest wizyta u okulisty?

Ropiejące oko u noworodka

Nie zawsze ropiejące oko u noworodka lub niemowlaka musi oznaczać coś poważnego. Rodzice powinni wiedzieć, że jest to dość powszechna dolegliwość, z którą nie raz się spotkają w ciągu pierwszych miesięcy, a nawet lat życia swojego dziecka. Jest wiele przyczyn, z powodu których oczka dziecka zaczynają się „buntować”, wydzielając zwiększoną ilość ropnej wydzieliny. Ze względu na stan zapalny toczący się w obrębie oka zaczynają się tam gromadzić m.in. składniki osocza krwi, komórki zapalne i bakterie, w efekcie czego zamiast normalnej wydzieliny ocznej pojawia się zaropiałe oko u niemowlaka, czyli nadmierna ilość gęstego, białawo-żółtawego wysięku zapalnego.

Zaropiałe oko u dziecka – przyczyny

Skąd się bierze stan zapalny w obrębie oka? Przyczyny mogą być różne, zwykle ropiejące oko u noworodka jest związane z podrażnieniem po zabiegu Credego lub niedrożnością kanalików łzowych. Ponadto stany zapalne mogą mieć podłoże bakteryjne, wirusowe lub alergiczne.

Zaropiałe oko u niemowlaka może być objawem infekcji bakteryjnej, najczęściej wywoływanej przez paciorkowce i gronkowce (rzadziej bakterie Gram-ujemne i chlamydie). U noworodka winne rozwijającego się zakażenia bywają patogeny z kanału rodnego matki lub bakterie, które maluch „złapał” w trakcie pobytu w szpitalu. Warto pamiętać, że ryzyko infekcji bakteryjnych rośnie np. w przypadku współistniejących zakażeń wirusowych, mechanicznych urazów oka, niedrożności kanalika łzowego lub zespołu suchego oka. Zakażenie wirusowe oka określane jest jako epidemiczne zapalenie spojówek i rogówki. Zwykle odpowiedzialni są za nie przedstawiciele grupy adenowirusów. Oprócz wirusów zapalenie spojówek może być skutkiem kontaktu z alergenem (najczęściej są to: pyłki drzew i traw, sierść zwierząt domowych, roztocza kurzu domowego). Objawy alergicznego zapalenia spojówek mogą się utrzymywać przez dłuższy czas, czyli przez cały okres ekspozycji na alergen.

Zdarza się, że ropiejące oczko u niemowlaka to skutek mechanicznego uszkodzenia oka np. przez jego intensywne pocieranie lub podrażnienie przez ciało obce. Bardzo często u noworodków ropna wydzielina pojawia się w wyniku podrażnienia po zabiegu Credego. Jest to standardowa procedura polegająca na jednorazowym podaniu dziecku zaraz po urodzeniu antyseptycznego roztworu azotanu srebra do worka spojówkowego. Zabieg ten stosuje się jako środek zapobiegający rzeżączkowemu zapaleniu spojówek, którego jednym z powikłań jest ślepota!

Ropiejące oczko u niemowlaka może być związane z niedrożnością kanalika łzowego. Z powodu jego zwężenia rozwija się stan zapalny w oku, dochodzi bowiem do zastoju łez, to zaś sprzyja nadkażeniu bakteryjnemu. Co może wskazywać na niedrożność kanalików łzowych? Między innymi: nadmierne łzawienie oczu, obrzęk, zaleganie ropno-śluzowej wydzieliny w kącikach oczu (lub jednego – niedrożność może być tylko jednostronna). Bywa, że ropiejące oko u dziecka pojawia się w wyniku zaniedbań higienicznych okolic oczu! Błędem jest np. używanie drażniących kosmetyków, przemywanie oczu wodą bezpośrednio z kranu lub stosowanie do oczyszczaniu obu oczu tylko jednego gazika.

Ropiejące oczko u niemowlaka

Widok obfitej ilości ropnej wydzieliny zarówno na dolnej, jak i na górnej powiece oraz pozlepianych rzęs może zaniepokoić rodzica, zwłaszcza w sytuacji, gdy po nocy maluch ma problem z otworzeniem oczu. Ropiejące oko u dzieckaw zależności od przyczyny może przebiegać w nieco inny sposób, choć zdecydowanie nadmiar wydzieliny jest głównym objawem, przy czym przy infekcjach bakteryjnych wydzieliny jest więcej, jest gęstsza i żółta (często skleja powieki), przy zakażeniu wirusowym jest przejrzysta i wodnista, zaś w alergicznym zapaleniu spojówek – wodnisto-śluzowa.

Jeśli zaropiałe oko u niemowlaka ma podłoże alergiczne, objawy obejmują oboje oczu, w dodatku pojawia się nadmierne łzawienie, zaczerwienienie, pieczenie i świąd oczu oraz obrzęk powiek. W przypadku infekcji bakteryjnych charakterystyczne jest bardzo silne zaczerwienienie spojówek, uczucie kłucia i obecności ciała obcego pod powieką oraz światłowstręt. W przypadku, gdy ropiejące oko u dziecka wywołane jest przez wirusy, oprócz obrzęku powiek, uczucia pieczenia i nadwrażliwości na światło charakterystyczna jest obecność takich objawów przeziębienia jak katar, kaszel, ból głowy, podwyższona temperatura ciała, ogólne osłabienie organizmu. Zarówno w przypadku infekcji bakteryjnych, jak i wirusowych objawy mogą początkowo pojawić się tylko na jednym oku, dopiero z czasem dochodzi do ich przeniesienia na drugie oko.

W przypadku mechanicznych uszkodzeń i podrażnień oka lub obecności ciała obcego w oku objawy występują tylko w obrębie jednego oczka tego, które zostało „poszkodowane”. W dodatku dolegliwości dość szybko ustępują po wykluczeniu czynnika drażniącego (po przemyciu oka). Zwykle nie wymagają specjalistycznej pomocy medycznej, chyba że uraz jest poważny lub ciała obcego nie udało się usunąć.

Ropiejące oczko u niemowlaka – czym przemywać?

Jeśli maluszek ma problemy z otwieraniem oczu i nadmierną ilością wydzieliny, należy delikatnie oczyścić okolice oczu w taki sposób, aby nie wywołać dodatkowego podrażnienia. Co będzie potrzebne, gdy pojawi się ropiejące oko u dziecka? Niezbędne rzeczy z pewnością znajdą się w domowej apteczce – jałowe gaziki i roztwór soli fizjologicznej. Nie zaleca się przemywać oczek naparem z rumianku (może wywołać uczulenie) oraz naparem z czarnej herbaty (może podrażnić).

Sam zabieg oczyszczania oczu należy przeprowadzać ostrożnie (po uprzednim umyciu rąk), łagodnie przecierając oko jałowym gazikiem zwilżonym roztworem soli fizjologicznej lub letnią przegotowaną wodą – zaczynając od zewnętrznego kącika i kierując się do wewnętrznego. Każdy ruch należy wykonywać z użyciem czystego gazika. Pomocne mogą być również chłodne okłady z przegotowanej wody, stosowanie tzw. sztucznych łez oraz specjalnych preparatów do oczyszczania i nawilżania oczu dedykowanych dzieciom.

Ropiejące oko u dziecka – leczenie i wizyta u okulisty

Choć ropiejące oczko u niemowlaka w większości przypadków nie jest bardzo poważną dolegliwością, a objawy zazwyczaj samoistnie ustępują w ciągu kilku dni, to rozsądniej jest umówić się na wizytę u lekarza. Z pewnością należy skonsultować się z pediatrą, gdy mimo regularnego przemywania oczek objawy się utrzymują lub nasilają. W przypadku zaostrzenia stanu zapalnego lekarz może skierować do poradni okulistycznej.

Jeśli ropiejące oko u noworodka zostało wywołane przez bakterie, wskazane jest podanie kropli lub maści z antybiotykiem. Dodatkowo kluczowe w postępowaniu przy bakteryjnych i wirusowych infekcjach oczu jest przestrzeganie zasad higieny. Są one wysoce zakaźne, dlatego konieczne jest częste i dokładne mycie rąk przed kontaktem z dzieckiem, a także po zakończeniu wszelkich czynności pielęgnacyjnych. Ponadto należy unikać pocierania oczu, trzeba również pilnować, aby maluszek tego nie robił. Przy alergii należy wprowadzić leki przeciwhistaminowe oraz wyeliminować alergen z otoczenia dziecka. Specjalnego postępowania wymaga sytuacja, gdy zaropiałe oko u niemowlaka to efekt niedrożności kanalika łzowego. Niezbędne jest wówczas wykonywanie masażu woreczka łzowego, a gdy to nie pomoże przeprowadzenie zabiegu udrażniania kanalika łzowego.

Niezależnie od tego, dlaczego pojawiło się ropiejące oko u dziecka, taki stan stwarza u maluszka duży dyskomfort i wymaga od rodziców odpowiedniego postępowania. Najważniejsze jest dbanie o właściwą higienę okolicy oczu, czyli przemywanie jej jałowymi gazikami nawilżonymi roztworem soli fizjologicznej. W razie jakichkolwiek wątpliwości lub pojawienia się niepokojących objawów należy jak najszybciej skonsultować się z pediatrą.

Autor: Ewa Krulicka