Atopowe zapalenie skóry u dzieci – jak ukoić cierpienie Twojego maluszka?
Paskudne, czerwone zmiany skórne pokrywają buzię oraz ciało Twojego dziecka? Istnieje duże prawdopodobieństwo, że to atopowe zapalenie skóry. Schorzenie atakuje już w wieku niemowlęcym, według statystyk cierpi na nie około 20% dzieci. Jak to często bywa, przyczyn AZS nie da się jednoznacznie określić, gdyż na rozwój tej choroby składa się szereg czynników. Zaczerwienienie, suchość skóry, stany zapalne oraz towarzyszący im uporczywy, a jak wielu określa, niedający się opanować świąd, tak w skrócie można opisać, z czym borykają się osoby chore na atopowe zapalenie skóry.
AZS, czyli co?
Atopowe zapalenie skóry określane bywa również jako egzema, wyprysk atopowy lub wyprysk alergiczny. Jest to rodzaj przewlekłej, nawrotowej dermatozy zapalnej o sinusoidalnym przebiegu, kiedy to przeplatają się okresy zaostrzeń oraz remisji. Atopowe zapalenie skóry u niemowląt rozpoznaje się między 2 a 6 miesiącem życia. W wielu przypadkach schorzenie to zanika z wiekiem, ale u niektórych po latach spokoju może nastąpić jego nawrót. Atopowe zapalenie skóry to jednostka chorobowa warunkowana genetycznie. Prawdopodobieństwo jego wystąpienia u dziecka, którego oboje rodzice chorują na AZS lub inne alergie, jest bardzo wysokie i wynosi około 70%, a około 30%, gdy choruje tylko jeden rodzic. Ze względu na stale rosnącą liczbę zachorowań coraz częściej AZS zalicza się do chorób cywilizacyjnych, co oznacza, że oprócz czynników genetycznych i immunologicznych, do jej rozwoju przyczyniają się czynniki środowiskowe (np. dym papierosowy).
Skóra atopowa u dzieci
Skóra chorego charakteryzuje się zaburzeniami struktury bariery ochronnej naskórka, co czyni ją znacznie bardziej podatną na działanie czynników zewnętrznych. Niedostatek lipidów w naskórku skutkuje uszkodzeniem zdolności do wiązania wody, wzrasta jej przeznaskórkowa utrata, jednym słowem skóra się przesusza i pęka. A to oznacza otwartą drogę dla powodujących stan zapalny alergenów.
Przyczyny atopowego zapalenia skóry u dzieci
Za rozwój atopowego zapalenia skóry odpowiadają predyspozycje genetyczne, a także nieprawidłowe działanie układu odpornościowego – niewłaściwa reakcja immunologiczna, której efektem jest nadprodukcja przeciwciał IgE. Niektórzy wskazują także jako jedną z przyczyn stres, zaliczając atopowe zapalenie skóry do chorób psychosomatycznych. Nawet jeśli stres nie wywołuje stanu zapalnego, to z pewnością jest czynnikiem nasilającym zmiany! Atopowe zapalenie skóry powiązane jest ściśle z alergiami, rozwija się najczęściej właśnie na skutek kontaktu z substancjami uczulającymi (tzw. czynniki prowokujące AZS). Z reguły są to alergeny pokarmowe (np. mleko, gluten, czekolada, jaja), alergeny wziewne (np. pyłki, roztocza, sierść zwierząt domowych) oraz substancje drażniące w kosmetykach.
Atopowe zapalenie skóry – fazy
Występowanie objawów atopowego zapalenia skóry można podzielić na trzy fazy. Pierwsza obejmuje okres od 2. – 6. miesiąca życia aż do ukończenia 2 lat, określa się ją mianem fazy niemowlęcej. Pierwsze zmiany pokazują się na buzi niemowlaka, rumieniowo-grudkowa wysypka atakuje najpierw policzki, które wyglądają na nienaturalnie zaczerwienione. Krostki czy wypryski można zaobserwować także na ciele, mają one charakter ogniskowy, często umiejscawiają się symetrycznie np. na tułowiu, w zgięciach kolan i łokci. Zmiany mogą mieć również charakter ostrego stanu zapalnego, wtedy pojawiają się zmiany grudkowo-wysiękowe, zmiany sączące oraz strupy i nadżerki. Ze względu na silny świąd niemowlęta są rozdrażnione, nie mają apetytu i źle sypiają. Faza dziecięca może rozwijać się bezpośrednio z fazy niemowlęcej lub pojawiać się samoczynnie między 3. a 12. rokiem życia. Na tym etapie choroby zmiany w pierwszej kolejności pojawiają się w zgięciach łokci i pod kolanami, rzadziej na grzbietach stóp i rąk. Skóra w tych miejscach z czasem robi się szorstka i zgrubiała, tworzą się liszaje. W trzeciej fazie choroba pojawia się już u młodzieży oraz u dorosłych. W tym okresie opanowuje ona bardzo dużą powierzchnię skóry.
Objawy AZS u dzieci
Wyżej wymienione objawy – przewlekły, nawrotowy przebieg, charakterystyczna lokalizacja zmian oraz świąd, to zgodnie z kryteriami Hanifina i Rajki główne objawy AZS, istnieje także szereg mniejszych jak np. suchość skóry, rybia łuska, wyprysk, fałd Dennie-Morgana, fałd szyjny, biały dermografizm. Swoisty dla tej jednostki chorobowej świąd (występujący także na pozornie zdrowej skórze) jest niewyobrażalnie silny, dla chorego drapanie wydaje się jedynym sensownym wyjściem. Rozdrapywanie skóry aż do krwi często prowadzi do nadkażeń bakteryjnych (np. gronkowiec złocisty) lub wirusowych (np. opryszczka). W okresach zaostrzeń typowy jest efekt „błędnego koła”.
Atopowe zapalenie skóry – leczenie
Niestety nie ma skutecznego leku, który po prostu wyleczy to schorzenie! Terapia atopowego zapalenia skóry polega na leczeniu objawowym oraz na unikaniu czynników drażniących. Proces leczenia jest wielokierunkowy i obejmuje: prawidłową pielęgnację skóry, fototerapię, preparaty probiotyczne, leki (przeciwhistaminowe, glikokortykosteroidy, inhibitory kalcyneuryny, antybiotyki), fototerapię oraz eliminowanie alergenów. Po pierwsze, gdy zostanie ustalony alergen, należy go natychmiastowo usunąć z otoczenia dziecka. Po drugie, prawidłowa pielęgnacja skóry specjalistycznymi kosmetykami dedykowanymi skórze atopowej. Mowa tu o emolientach, które wykazują wielofunkcyjne działanie. Natłuszczają, nawilżają, przyczyniają się do odbudowy płaszcza lipidowego skóry oraz zmniejszają uporczywy świąd. Emolienty to must have każdego atopika. W aptekach dostępne są balsamy, kremy oraz żele i emulsje do mycia z substancjami emoliencyjnymi. Kolejnym filarem leczenia są środki probiotyczne. Poleca się stosowanie doustnych probiotyków, gdyż zawarte w nich bakterie kwasu mlekowego wspomagają naturalną mikroflorę jelitową, co równocześnie pozwala zmniejszyć ryzyko występowania reakcji alergicznych.
Jeśli tylko zauważysz u swojego dziecka podejrzane zmiany skórne albo zaobserwujesz wzmożone rozdrażnienie powodowane swędzeniem skóry, szybko umów się na konsultację z dermatologiem lub alergologiem. Po potwierdzeniu diagnozy lekarz może zlecić badania oraz testy mające na celu ustalenie ewentualnego alergenu. Zadecyduje on także o rodzaju terapii oraz o włączeniu leków. Przestrzegaj wszystkich zaleceń lekarza i przykładaj dużą wagę do właściwej pielęgnacji skóry Twojego dziecka, co pozwoli wydłużyć okresy remisji. Kilkumiesięczny czy nawet kilkuletni maluch nie będzie sam w stanie kontrolować odruchu drapania, to Ty musisz robić wszystko, aby minimalizować świąd!
Dodaj komentarz