Zaparcia u dzieci – jak prawidłowo leczyć zatwardzenie u dziecka?

Wbrew powszechnej opinii problemy z regularnym wypróżnianiem bardzo często dotykają najmłodszych. Niestety zaparcia u dzieci zwykle są bagatelizowane lub źle leczone. Należy pamiętać, że zatwardzenie u dziecka może mieć poważne zdrowotne reperkusje. Jak rozpoznawać zaparcia u niemowląt i dzieci? Jak leczyć zaparcia? Czy można skutecznie im zapobiegać?

Zaparcia u dzieci – dlaczego dziecko nie robi kupki?

Zaparcia u dzieci to dolegliwość dość powszechna, najczęściej występuje u maluchów między 2. a 4. rokiem życia, czyli w okresie nauki kontroli wypróżnień. Zatwardzenie u dzieci ma zwykle podłoże czynnościowe (aż 90-95% przypadków). Zaparcia czynnościowe, czyli powtarzalne powstrzymywanie oddawania stolca występuje w wyniku zaburzeń pracy jelit, których przyczyną zwykle jest niewłaściwa dieta, zbyt mała podaż wody lub stres. Próba oddania stolca, który jest twardy i zbity powoduje ból, a ten napędza strach przed kolejną bolesną defekacją. To zaś powoduje, że dziecko wstrzymuje wypróżnienie, w efekcie stolec zalega w odbytnicy.

Z czasem robi się on jeszcze twardszy, co dodatkowo utrudnia wypróżnienie, a przez nagromadzenie zalegającego stolca dochodzi do rozciągnięcia bańki odbytnicy. W ten sposób tworzy się błędne koło objawów zaparciowych. Wyraźnie więc widać, że zaparcia u dzieci to problem złożony i przewlekły, w dodatku mający tendencję do nawracania. Oprócz zaparć czynnościowych u dzieci występują także zaparcia o pochodzeniu organicznym związane z jakimś schorzeniem np. chorobą Hirschprunga, niedoczynnością tarczycy, alergią pokarmową, mukowiscydozą lub chorobami neurologicznymi.

zaparcia u dzieci

Zaparcie u dziecka: objawy

O zatwardzeniu mówi się wtedy, gdy dziecko ma problemy z oddawaniem stolca, zrobienie kupki wymaga dużego wysiłku, czasem jest bolesne ze względu na zbitą i twardą konsystencję stolca. Dodatkowo zaparciom u dzieci może towarzyszyć uczucie parcia na stolec oraz uczucie niepełnego wypróżnienia, epizody brudzenia bielizny oraz widoczne ślady krwi na stolcu. Charakterystycznym objawem przewlekłego zaparcia u dzieci jest drażliwość oraz tzw. postawa retencyjna. Dziecko odczuwające parcie na stolec zaciska pośladki, wyprostowuje ciało, krzyżuje nogi, czasem chowa się przed otoczeniem.

Jak rozpoznać zatwardzenie u dziecka?

Zaparcia u niemowląt i dzieci poniżej 4. roku życia diagnozuje się w przypadku, gdy zostaną stwierdzone przynajmniej dwa z poniższych kryteriów (objawy pojawiające się minimum raz na tydzień lub utrzymujące się przez miesiąc): mniej niż dwa wypróżnienia w tygodniu, nasilone wstrzymywanie stolca – zaobserwowanie u dziecka pozycji ciała sprzyjającej wstrzymywaniu stolca lub zachowań sugerujących świadome wstrzymywanie wypróżnienia, oddawanie zbitych, twardych stolców, oddawanie objętościowo dużych stolców, bolesne defekacje, obfite masy kałowe, które zalegają w odbytnicy (wyczuwalne w badaniu per rectum).

U dzieci starszych, które potrafią już samodzielnie kontrolować oddawanie stolca, dodatkowymi sygnałami wskazującymi na zaparcia są występujące przynajmniej raz w tygodniu epizody brudzenia bielizny, a także oddawanie bardzo dużych stolców zatykających muszlę klozetową. Zaobserwowanie objawów zatwardzenia u dziecka powinno skłonić rodziców do wizyty u lekarza i rozpoczęcia leczenia. Bezzwłocznie konsultację ze specjalistą należy umówić, jeśli zaparciom towarzyszy m.in. silny ból brzucha, nasilone wzdęcia, krew w stolcu, osłabienie, wymioty żółcią, gorączka.

Zaparcia u dzieci: leczenie

Zatwardzenie u dzieci wymaga kompleksowego leczenia, które obejmuje postępowanie dietetyczne, farmakologiczne i edukacyjne. Pierwszym etapem leczenia zaparcia u dzieci jest rozmiękczenie masy kałowej i umożliwienie dziecku wypróżnienia. W tym celu stosuje się zwykle leki osmotycznie czynne. Lekiem pierwszego rzutu u dzieci powyżej 6. miesiąca życia są makrogole (zatrzymują wodę w jelicie, przez co zmiękczają masę kałową i w efekcie ułatwiają wypróżnianie). Innym skutecznym i polecanym środkiem jest laktuloza, której jednak nie należy stosować w przypadku nietolerancji laktozy i galaktozy. Oba opisane leki stosuje się doustnie, do doraźnego stosowania doodbytniczego polecane są czopki glicerynowe, które wpływają na pobudzenie perystaltyki jelit i zapewniają lepszy poślizg. W leczeniu zatwardzenia stosuje się również środki przeczyszczające i wlewy doodbytnicze z roztworu soli fizjologicznej lub fosforanów, są to jednak środki dozwolone do stosowania u dzieci wyłącznie po konsultacji z lekarzem.

Co na zatwardzenie u dziecka?

Leki stanowią jedynie jeden z elementów leczenia zaparcia u dzieci, równie ważna jest prawidłowa dieta i odpowiednie nawodnienie organizmu, które korzystnie wpływa na konsystencję stolca. W pierwszej kolejności należy więc zadbać o właściwą podaż płynów – przede wszystkim wody, a także niesłodzonych soków warzywnych i owocowych. Produktem deficytowym w diecie najmłodszych jest błonnik, stąd też tak często występujące zatwardzenie u dzieci! W codziennym menu dziecka powinny znaleźć się produkty bogate w błonnik – warzywa, owoce (z wyjątkiem bananów) i produkty pełnoziarniste, równocześnie należy ograniczyć spożycie słodyczy (głównie czekolady) i produktów wysoko przetworzonych. Dodatkowo rodzice powinni codziennie zapewniać dziecku porcję ruchu, gdyż aktywność fizyczna pobudza motorykę jelit.

Trening defekacji

Kluczowe w leczeniu zaparcia u dzieci jest wypracowanie właściwego dobowego rytmu wypróżnień. Trening defekacji polega na regularnym sadzaniu dziecka na nocniku lub toalecie o stałych porach – zawsze rano i po posiłkach (5-10 minut po posiłku odruch żołądkowo-okrężniczy jest najsilniejszy). Trening powinien przebiegać w spokojnej atmosferze, bez pośpiechu, ponadto specjaliści zalecają wprowadzenie systemu nagradzania dziecka za podejmowane próby wypróżnienia. W celach kontrolnych rodzice powinni prowadzić dzienniczek wypróżnień dziecka, co ułatwi monitorowanie postępów oraz dostosowywanie dawek leków.

Czy można wyleczyć zaparcia u dzieci?

Proces leczenia zaparcia u dzieci wymaga odpowiedniego podejścia i cierpliwości. Leczenie farmakologiczne trwa zwykle kilka miesięcy (nawet po uregulowaniu rytmu wypróżnień należy prowadzić leczenie podtrzymujące) i musi być połączone z treningiem defekacji. Tylko właściwe rozpoznanie, prawidłowe leczenie oraz zaangażowanie rodziców i dziecka pozwala na całkowite wyleczenie zaparć. Trzeba też pamiętać, że zaparcia u dzieci mają charakter nawrotowy, dlatego nawet po wyleczeniu konieczne są działania profilaktyczne – kontynuowanie diety bogatoresztkowej, odpowiednie nawodnienie organizmu, a także utrzymywanie wypracowanego nawyku korzystania z toalety.

Zaparcia u dzieci mają zwykle charakter czynnościowy, co oznacza, że nie są one związane z żadnym współistniejącym schorzeniem. Ich terapia polega na eliminowaniu przyczyn, leczeniu objawowym (stosowanie leków zmiękczających stolec i ułatwiających wypróżnianie) oraz wypracowywaniu u dziecka właściwego rytmu oddawania stolca.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

*

*

*


The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.