Borelioza w ciąży – czy groźna?
Borelioza jest chorobą przenoszoną przez kleszcze. Z roku na rok liczba chorych niestety wzrasta, a jedynym sposobem zapobiegania zakażeniu jest unikanie ukąszeń tych pajęczaków. Objawy boreliozy mogą dotyczyć wielu narządów i układów, a jej leczenie bywa nieraz trudne i długotrwałe. A jak groźna jest borelioza w ciąży? Jakie niebezpieczeństwo dla płodu stwarza zakażenie krętkami Borrelia?
Borelioza – objawy i powikłania
Borelioza jest wieloukładową chorobą zakaźną, która nie zawsze ma charakterystyczny przebieg, przez co stwarza problemy diagnostyczne i nie pozwala na wprowadzenie odpowiedniego leczenia na wczesnym etapie choroby. Choć faktycznie z roku na rok coraz częściej diagnozuje się boreliozę, to trzeba jasno powiedzieć, że nie każde ukąszenie kleszcza jest równoznaczne z zakażeniem krętkami Borrelia! U niektórych pierwsze dolegliwości związane z chorobą pojawiają się po kilku lub kilkudziesięciu dniach od momentu zakażenia. Jednakże borelioza może również początkowo przebiegać bezobjawowo i dopiero w zaawansowanej postaci dawać szerokie spektrum objawów.
Choć jako jeden z najbardziej charakterystycznych objawów boreliozy wymienia się rumień wędrujący, to tak naprawdę nie pojawia się on zawsze, szacuje się, że występuje u około połowy zakażonych. Rumień wędrujący można zaobserwować w dowolnym miejscu na ciele, choć najczęściej jest zlokalizowany w miejscu wkłucia kleszcza. Zaczerwienienie przypomina okrąg z „obwódką” (jest podobny do tarczy strzeleckiej), rumień ten ma tendencję do stopniowego powiększania się. Wystąpić mogą również objawy grypopodobne jak podwyższona temperatura ciała, złe samopoczucie i ogólne osłabienie, a także zawroty i bóle głowy oraz nudności.
W późnej fazie, gdy bakterie już „rozsieją się po organizmie”, borelioza powoduje m.in. bóle, sztywność i zapalenie stawów, drżenie mięśni, zaburzenia czucia, zanikowe zapalenie skóry, zaburzenia pamięci i koncentracji, porażenie nerwów czaszkowych, zaburzenia widzenia i równowagi, zapalenie mięśnia sercowego, a także inne objawy neurologiczne i kardiologiczne. Im wcześniej zostanie rozpoczęte leczenie, tym lepsze efekty można uzyskać, włącznie z całkowitym wyleczeniem. Gdy choroba jest w zaawansowanej fazie, terapia jest trudniejsza i wymaga wielokierunkowego działania. Nieleczona borelioza skutkuje poważnymi powikłaniami, które mogą prowadzić do kalectwa, a nawet do śmierci!
Borelioza w ciąży – zagrożenie dla matki
Kobiety w ciąży starają się dużo bardziej dbać o swoje zdrowie, a także usiłują unikać potencjalnie niebezpiecznych sytuacji. Taką niewątpliwie jest ukąszenie kleszcza. Borelioza może być bardzo groźna dla każdego zakażonego. A co się stanie, gdy kobieta w ciąży zachoruje na boreliozę? U ciężarnych zakażenie podobnie jak u innych osób może przebiegać bezobjawowo lub objawowo, dodatkowo dolegliwości mogą się nasilać po urodzeniu dziecka. Objawy boreliozy w ciąży mogą być takie same jak boreliozy u innych, w żaden sposób ciężarna nie jest narażona na cięższy przebieg choroby.
Borelioza w ciąży – zagrożenie dla dziecka
Nie wiadomo dokładnie, jakie konsekwencje dla płodu może mieć borelioza w ciąży. Wprawdzie obserwowano przypadki poważnych wad rozwojowych oraz przedwczesnych lub trudnych porodów, jednakże nie został udowodniony ich bezpośredni związek z zakażeniem krętkami Borrelia w okresie ciąży. Nie ma także żadnych potwierdzonych danych, jakoby zakażenie mogło przejść z matki na dziecko. Nie można więc mówić o czymś takim jak wrodzona borelioza.
Jak leczyć boreliozę w ciąży?
Jeśli ciężarna zostanie ukąszona przez kleszcza, należy go jak najszybciej usunąć i zdezynfekować miejsce wkłucia. Można to zrobić samodzielnie, np. specjalnymi przyrządami dostępnymi w aptekach lub zgłosić się po pomoc do lekarza lub pielęgniarki. Do zakażenia dochodzi po około 24 godzinach od wbicia kleszcza, który jest nosicielem patogenu, dlatego szybkie usunięcie go z ciała właściwie do zera zmniejsza ryzyko boreliozy.
W sytuacji, gdy kleszcz dłużej żerował w skórze, po jego usunięciu należy zachować czujność i kontrolować, czy nie pojawia się rumień wędrujący lub inne objawy boreliozy w ciąży. Wystąpienie rumienia wędrującego stanowi potwierdzenie boreliozy i wymaga natychmiastowego rozpoczęcia antybiotykoterapii. Jeśli nie pojawiły się żadne objawy, jednak ciężarna chce sprawdzić, czy nie jest zakażona, powinna wykonać badania w kierunku boreliozy. Dostępne są testy na boreliozę, które można wykonać od razu po ukąszeniu kleszcza (PCR, PCR Real time) lub dopiero po 4-6 tygodniach po ukąszeniu (np. Elisa oraz Western-Blot).
Leczenie boreliozy w ciąży przebiega podobnie jak w przypadku innych zakażonych. Stosuje się standardową antybiotykoterapię, zwykle zlecana jest amoksycylina i cefuroksym. Jedyną różnicą jest to, że u kobiet w ciąży nie stosuje się leków z grupy tetracyklin, m.in. doksycykliny. Stosowanie tej substancji leczniczej w okresie ciąży wiążę się m.in. z ryzykiem wystąpienia u dziecka trwałych przebarwień zębów, uszkodzenia szkliwa i opóźnienia wzrostu kości. Najczęściej antybiotykoterapia trwa 14-28 dni. Niezwykle istotne jest to, aby kobieta w ciąży chora na boreliozę, a także podejrzewająca u siebie zakażenie była pod stałą opieką lekarza.
Jak chronić się przed boreliozą w ciąży?
Jedyną prawdziwie skuteczną ochroną przed boreliozą jest unikanie ukąszeń kleszczy, zwłaszcza na terenach endemicznych, gdzie jest najwięcej nosicieli krętków Borrelia. Niestety nie ma opracowanej szczepionki przeciwko tej chorobie (dostępna jest natomiast szczepionka przeciw odkleszowemu zapaleniu opon mózgowych!). Wszędzie tam, gdzie mogą występować kleszcze (m.in. w parku, w lesie, w przydomowym ogródku, na działce), należy osłaniać ciało. Zaleca się zakładać ubrania z długimi nogawkami i rękawami, najlepiej w jasnym kolorze, gdyż na nich łatwiej zauważyć kleszcza. Można również korzystać ze środków odstraszających owady, przy czym trzeba dokładnie sprawdzać, czy dany preparat jest odpowiedni dla kobiet w ciąży. Po spacerze trzeba zawsze dokładnie obejrzeć całe ciało. Ciężarne, które mają psy lub koty, muszą uważać, aby zwierzę nie przyniosło do domu kleszczy na sierści.
Wprawdzie nie ma solidnych dowodów wskazujących na to, że borelioza w ciąży może negatywnie wpływać na rozwój płodu lub na przebieg porodu, to jednak lepiej dmuchać na zimne! Ciężarna powinna zadbać o właściwą profilaktykę antykleszczową, a w przypadku ukąszenia musi działać szybko i sprawnie! Antybiotykoterapia wprowadzona na wczesnym etapie choroby umożliwia jej całkowite wyleczenie i chroni przed ewentualnymi groźnymi powikłaniami.
Autor: Ewa Krulicka – Blogerka z wieloletnim doświadczeniem, z wykształcenia magister kulturoznawstwa.
Redaktor blogów oraz dużych serwisów o zdrowiu jak i-apteka.pl. Zainteresowania: zdrowie, uroda, naturalne metody leczenia.
Dodaj komentarz