Zadławienie u dziecka to stan nagłego zagrożenia życia, bez podjęcia odpowiednich działań konsekwencje mogą być tragiczne. Niestety nie wszyscy rodzice zdają sobie sprawę z powagi sytuacji, a przecież do zadławienia może dojść wszędzie i o każdej porze! Jak wygląda pierwsza pomoc przy zadławieniu dziecka? Oto, co każdy rodzic powinien wiedzieć!

Zadławienie u dziecka

W jaki sposób można rozpoznać zadławienie u dziecka? Do zadławienia dochodzi, gdy ciało obce częściowo lub całkowicie blokuje drogi oddechowe malucha. Zwykle podczas posiłku lub zabawy do tchawicy dostaje się kawałek jedzenia (np. kawałek jabłka, orzeszek, okruszek) lub niewielki przedmiot (np. moneta, klocek). W wyniku zadławienia i zablokowania dróg oddechowych dziecko nie jest w stanie oddychać, krztusi się, ślini, nie może mówić ani płakać, twarz robi się sina, czasem nawet maluch traci przytomność. Gdy na czas nie zostanie mu udzielona pomoc, może dojść do niedotlenienia, a nawet do uduszenia! Dlatego tak ważne jest, aby rodzice, starsze rodzeństwo i inni opiekunowie wiedzieli, jak reagować na zadławienie u niemowlaka i na zadławienie u dziecka.

To, jak postępować, zależy od tego, czy do zadławienia doszło u niemowlaka, czy też u starszego dziecka. Istotne jest, czy ciało obce blokujące drogi oddechowe jest widoczne i można je z łatwością usunąć, czy też „siedzi” ono głęboko, a jego usunięcie wymaga zastosowania specjalnych technik. Łatwiej jest, gdy maluch intensywnie kaszle, jest bowiem szansa, że organizm sam poradzi sobie z problemem. Zanim jednak przejdziemy do omówienia, jak wygląda pierwsza pomoc przy zadławieniu dziecka, trzeba jasno powiedzieć, że w sytuacji zagrożenia życia malucha należy działać szybko i zdecydowanie. Nie ma czasu na panikę i płacz!

Pierwszym odruchem w przypadku zadławienia dziecka powinno być sprawdzenie, co blokuje jego drogi oddechowe oraz próba usunięcia ciała obcego, jednak tylko wtedy, gdy jest ono widoczne, a do jego usunięcia wystarczy delikatny ruch palcem. Siłowe próby usuwania ciała obcego mogą zakończyć się wepchnięciem go głębiej, a w efekcie pogorszeniem stanu dziecka. Jeśli dziecko może oddychać i efektywnie kaszle, nie należy interweniować, wystarczy zachęcać je do tego wysiłku. Kaszel jest naturalną reakcją obronną organizmu, często najskuteczniejszym sposobem odblokowania dróg oddechowych. Faktyczna pierwsza pomoc przy zadławieniu u dziecka zaczyna się, gdy maluch nie kaszle lub kaszel nie przynosi efektów!

Zadławienie u niemowlaka: pierwsza pomoc

U niemowląt poniżej 1. roku życia pierwsza pomoc przy zadławieniu wygląda inaczej niż u starszych dzieci. Gdy taki maluszek się zadławi, ale kaszle efektywnie, należy wziąć go na ręce, nie wolno nim jednak potrząsać. Jeśli kaszel nie przynosi rezultatów, a maluch zaczyna mieć problemy z nabieraniem powietrza (pozostanie jednak przytomny), należy podjąć zdecydowane kroki. Należy usiąść, zaś dziecko położyć na swoim przedramieniu tak, by jego główka była skierowana w dół. Jedną dłonią należy delikatnie trzymać żuchwę maluszka, nasadą drugiej ręki należy uderzyć pięć razy w okolicę międzyłopatkową, monitorując, czy ciało obce nie wyleciało. Takie działanie najczęściej wystarcza do odblokowania dróg oddechowych dziecka.

Jeśli ta metoda nie pomogła, należy odwrócić maluszka na plecy (należy ułożyć go na przedramieniu z główką skierowaną w dół) i zajrzeć do mu do ust. Jeśli ciało obce jest widoczne, można podjąć próbę jego usunięcia (najlepiej wygarnąć je małym palcem). Jeśli nic nie widać, pod żadnym pozorem nie można na ślepo wkładać palców dziecku do gardła! To, co trzeba zrobić, to rozpocząć uciskanie klatki piersiowej. Jedną ręką należy podtrzymywać główkę dziecka, a dwoma palcami drugiej ręki wykonać 5 uciśnięć w dolnej części mostka. Takie ruchy pozwolą zwiększyć ciśnienie wewnątrz klatki piersiowej i pomogą „wypchnąć” ciało obce.

Uderzenia w okolicę międzyłopatkową i uciski klatki piersiowej należy wykonywać naprzemiennie, sprawdzając czy da się usunąć ciało obce lub czy samo wyleciało. Zabiegi można przerwać dopiero w momencie, gdy dziecko odkrztusi ciało obce i zacznie normalnie oddychać. Jeśli ciało obce nie zostanie usunięte, a dziecko straci przytomność, trzeba rozpocząć resuscytację oddechowo-krążeniową.

Zadławienie u dziecka: pierwsza pomoc

Równie niebezpieczne co u niemowlaków jest zadławienie u dzieci powyżej 1. roku życia. Jeśli dziecko kaszle efektywnie, próbując wykrztusić ciało obce, należy go zachęcać do jeszcze intensywniejszego kaszlu. Gdy nie przynosi to żadnej poprawy, należy rozpocząć interwencję! Dziecko trzeba pochylić do przodu (mniejsze dziecko można przełożyć przez kolano i unieść mu lekko brodę, aby udrożnić drogi oddechowe) i otwartą dłonią dość mocno uderzyć pięć razy między łopatki. Przy braku efektów trzeba wykonać tzw. rękoczyn Heimlicha.

Najpierw trzeba uklęknąć za dzieckiem i lekko pochylić je do tyłu, układając równocześnie swoje ramiona pod jego ramionami, w ten sposób objąć tułów dziecka. W przypadku chwytu Heimlicha istotne jest ułożenie dłoni. Jedną należy zwinąć w pięść, następnie drugą ręką ją objąć, kładąc je między pępkiem a końcem mostka, po czym pięciokrotnie mocno ucisnąć nadbrzusze, wykonując ruch do góry i do siebie. Po pięciu powtórzeniach należy sprawdzić, czy ciało obce wypadło. Uderzenia w okolicę międzyłopatkową i rękoczyn Heimlicha należy wykonywać naprzemiennie aż do momentu, gdy dziecko zacznie normalnie oddychać. Jeśli jednak zadławienie dziecka skutkuje utratą przytomności, trzeba rozpocząć resuscytację oddechowo-krążeniową.

Pierwsza pomoc przy zadławieniu dziecku – utrata przytomności

W przypadku, gdy podjęte działania nie przyniosły efektów, a dziecko straciło przytomność i nie oddycha, trzeba wykonać wdechy ratunkowe. Dziecko należy ułożyć na płaskiej powierzchni, delikatnie i ostrożnie odchylić głowę do tyłu – jedną rękę trzymać na czole, drugą unieść brodę. Pozwoli to udrożnić drogi oddechowe. Przed wykonaniem pierwszego wdechu trzeba sprawdzić, czy ciało obce jest widoczne, jeśli tak, to należy spróbować je wygarnąć. Następnie należy rozpocząć oddechy ratunkowe – najpierw nabrać powietrza, ustami objąć usta dziecka (zatykając mu nos), w przypadku niemowląt ustami należy objąć zarówno usta, jak i nos, po czym wykonać 5 oddechów ratunkowych. Takie działanie pozwala na przepchnięcie ciała obcego dalej i odblokowanie dróg oddechowych.

Jeśli po pięciu wdechach dziecko nadal nie oddycha, trzeba rozpocząć uciskanie klatki piersiowej, wykonując 30 uciśnięć. Jak mocno uciskać klatkę piersiową u niemowląt poniżej 1. roku życia? Przede wszystkim uciśnięcia wykonuje się nie całą dłonią, a jedynie dwoma palcami. Należy je położyć na środku klatki piersiowej, nieco niżej niż linia sutków. Palcami uciskać klatkę na głębokość 4cm. U dzieci powyżej 1. roku życia dłonie (lub jedną dłoń u mniejszych dzieci) ułożyć na dolnej części mostka. Klatkę piersiową uciskać na głębokość 5cm. Po wykonaniu 30 uciśnięć należy ponownie wykonać dwa oddechy ratownicze. Resuscytację (na zmianę 30 uciśnięć i dwa wdechy, u niemowląt do 1. roku życia można wykonywać 15 uciśnięć i dwa wdechy) należy prowadzić do momentu, gdy dziecko zacznie samodzielnie oddychać i odzyska przytomność lub do czasu, gdy przyjedzie pogotowie!

Zadławienie dziecka – kiedy wezwać pomoc?

Jeśli szybko udało się usunąć ciało obce, nie było potrzeby wykonywania wdechów ratunkowych, nie trzeba wzywać pomocy. Jeśli jednak dziecko straciło przytomność, nie oddycha i konieczne jest rozpoczęcie resuscytacji, trzeba zadzwonić po pogotowie! Interwencja lekarska jest niezbędna, gdy ciało obce po wykonaniu wdechów ratunkowych zostało przepchnięte do oskrzeli (jego usunięciem musi zająć się specjalista). Gdy udzielenie pierwszej pomocy przerasta rodzica (zadławienie dziecka u wielu wywołuje atak paniki!), najlepiej jak najszybciej zadzwonić na numer alarmowy 112, gdzie dyspozytor udzieli wsparcia i poprowadzi krok po kroku przez całą procedurę.

Prawidłowo udzielona pierwsza pomoc przy zadławieniu dziecka może uratować mu życie! Zasady pierwszej pomocy powinien znać każdy z nas, a w szczególności rodzice i opiekunowie dzieci. Jest to tak ważne, gdyż zadławienie u niemowlaka i zadławienie u dziecka zdarza się bardzo często! Co ważne, będąc świadkiem zadławienia, należy zachować zimną krew i nie panikować. To, co trzeba zrobić, to szybko i sprawnie udzielić pomocy. W razie wątpliwości lub braku poprawy stanu dziecka należy zadzwonić na numer alarmowy, a dyspozytor udzieli szczegółowych instrukcji i wezwie pogotowie!