Cholestaza ciążowa – poznaj objawy oraz jej przyczyny

Jedną z komplikacji u kobiet w ciąży jest cholestaza ciążowa. To stan, w którym dochodzi w organizmie do zastoju żółci. Zwykle objawy cholestazy u ciężarnej pojawiają się około 30. tygodnia ciąży i samoistnie ustępują niedługo po porodzie. Dla kobiety nie jest ona niebezpieczna, natomiast dla dziecka może stanowić poważne zagrożenie.

Przyczyny cholestazy ciążowej

Cholestaza ciążowa jest charakterystyczną dolegliwością pojawiającą się tylko w ciąży – około 30. tygodnia. Nie jest to często występująca komplikacja, diagnozuje się ją u około 2-4% ciężarnych. Jest to rodzaj cholestazy wewnątrzwątrobowej, polegającej na zaburzeniu wydalania żółci na poziomie hepatocytów, czyli komórek wątrobowych. Zastój żółci może być spowodowany utrudnionym wydzielaniem żółci do kanalika żółciowego, a także nadmiernym gromadzeniem się żółci w komórkach wątrobowych, co powoduje wzrost stężenia kwasów żółciowych w surowicy krwi.

cholestaza ciążowa

Dlaczego w okresie ciąży dochodzi do tego typu zaburzeń? Jako główną przyczynę wymienia się wzrost aktywności estrogenów i progesteronu w trzecim trymestrze oraz nadwrażliwość komórek wątroby na estrogeny. Od trzeciego trymestru poziom estrogenów znacznie rośnie, co prowadzi do zmniejszania wydzielania kwasów żółciowych z komórek wątroby, jak również do hamowania czynności dróg żółciowych. Wskazuje się także na to, że cholestaza w ciąży może być uwarunkowana genetycznie lub może być związana z niewłaściwą dietą. Trzeba wiedzieć, że cholestaza w pierwszej ciąży przyczynia się do znacznego wzrostu ryzyka jej ponownego pojawienia się w kolejnych ciążach (w dodatku w nasilonej postaci). Czynnikiem ryzyka może być też wiek kobiety, ciąża mnoga, wirusowe zapalenie wątroby typu C oraz kamica żółciowa w przeszłości.

Cholestaza ciążowa samoistnie ustępuje po porodzie i nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia i życia matki. Jest niestety bardzo niebezpieczna dla dziecka. Powikłaniem cholestazy ciążowej może być niedotlenienie wewnątrzmaciczne płodu, przedwczesny poród, powikłania okołoporodowe, a nawet zgon wewnątrzmaciczny.

Cholestaza ciążowa objawy

Jak zostało już powiedziane, cholestaza ciążowa ma raczej łagodny, niezagrażający zdrowiu matki przebieg. Pojawiające się w trzecim trymestrze objawy cholestazy ciążowej są dość charakterystyczne – kobieta odczuwa uporczywy, nasilający się wieczorem i w nocy świąd skóry, któremu nie towarzyszy żadna wysypka. Najpierw świąd obejmuje stopy i dłonie, z czasem rozprzestrzenia się również na resztę ciała. Konsekwencją intensywnego świądu może być rozdrażnienie, pogorszenie samopoczucia, niepokój i zaburzenia snu. Ponadto w wyniku drapania skóry może dochodzić do powstawania przeczosów skórnych, czyli powierzchniowych, liniowych uszkodzeń naskórka.

Po tym jak pojawił się świąd, w ciągu kilku tygodni można zaobserwować żółtaczkę o różnym nasileniu – zażółcenie skóry, błon śluzowych i białek oczu. U niektórych kobiet cholestaza ciążowa objawy daje także w postaci nudności i wymiotów, ciemniejszego zabarwienia moczu, tłuszczowych biegunek, a także powiększenia wątroby. Wszystkie objawy cholestazy stopniowo ustępują po urodzeniu dziecka, zwykle całkowicie znikają około 3-4 tygodni po porodzie.

Interpretacja wyników badań

W przypadku pojawienia się u ciężarnej świądu bez wysypki można podejrzewać, że jest to cholestaza ciążowa badania krwi należy wówczas wykonać jak najszybciej! Aby potwierdzić te przypuszczenia, konieczne jest wykonanie analizy stężenia kwasów żółciowych oraz tzw. prób wątrobowych z oznaczeniem wartości takich parametrów jak enzymy wątrobowe: aminotransferaza asparaginianowa (AST), aminotransferaza alaninowa (ALT), fosfataza alkaliczna (ALP), gamma-glutamylotranspeptydaza (GGTP), a ponadto bilirubina. Aby została zdiagnozowana cholestaza ciążowa wyniki badań powinien przejrzeć specjalista. Za rozpoznaniem tej dolegliwości przemawia podwyższone stężenie bilirubiny, przekroczenie norm aktywności enzymów wątrobowych oraz podwyższone stężenia kwasów żółciowych (powyżej 10µmol/l, natomiast wynik ponad 40µmol/l może świadczyć o ciężkiej postaci cholestazy ciężarnych).

Dieta a cholestaza ciążowa

Dieta w cholestazie ciężarnych powinna być lekkostrawna i przyjazna wątrobie. Przede wszystkim wyeliminować należy wszystkie produkty, które ją obciążają. W pierwszej kolejności należy zrezygnować z potraw zawierających dużą ilość tłuszczów. Dania należy gotować (także na parze), dusić i piec, a nie smażyć. Ponadto trzeba wykluczyć żywność wysoko przetworzoną, fast foody, pikantne przyprawy, produkty o wysokiej zawartości cukru i słodkie, gazowane napoje. Codzienna dieta przy cholestazie ciążowej powinna bazować na warzywach i owocach oraz niskotłuszczowych produktach mlecznych, w jadłospisie powinno się znaleźć chude mięso i chude ryby, produkty zbożowe oraz w niewielkiej ilości tłuszcze roślinne. Istotne jest również prawidłowe nawodnienie.

Cholestaza ciążowa – leczenie

Gdy zostanie zdiagnozowana cholestaza w ciąży, lekarz na podstawie wyników badań zdecyduje o metodach leczenia lub o ewentualnej konieczności hospitalizacji na oddziale patologii ciąży. Objawy cholestazy ciążowej obejmują głównie świąd, dlatego zalecane są leki zmniejszające swędzenie skóry. Najczęściej stosuje się w tym celu kwas ursodezoksycholowy, który skutecznie łagodzi świąd i jest bezpieczny dla ciężarnej i dziecka. Ponadto w leczeniu cholestazy w ciąży podaje się m.in. leki antyhistaminowe, cholestyraminę, asparaginian ornityny oraz deksametazon. Dodatkowo ze względu na upośledzenie syntezy czynników krzepnięcia krwi w wyniku nieprawidłowej pracy wątroby wskazane jest przyjmowanie preparatów z witaminą K.

W przypadku ciężkiej postaci cholestazy w ciąży kobieta może być hospitalizowana. Konieczne jest również stałe monitorowanie stanu dziecka – wykonywanie badania KTG, USG z określeniem tzw. współczynnika mózgowo-łożyskowego oraz liczenie ruchów płodu przez ciężarną. Należy być przygotowanym, że lekarz może w każdej chwili zdecydować o wykonaniu cesarskiego cięcia lub o indukcji (wywołaniu) porodu. Zwykle ma to miejsce około 36.-38. tygodnia ciąży lub wcześniej – około 34.-36. tygodnia u kobiet z nasilonymi objawami i żółtaczką oraz w przypadku złego stanu dziecka.

Cholestaza ciążowa nie jest najpoważniejszą dolegliwością, jaka może dotknąć przyszłą mamę. I choć dla niej nie stanowi zagrożenia, może być niebezpieczna dla rozwoju i życia płodu. Na szczęście ryzyko wszelkich powikłań można znacząco zredukować, o ile cholestaza ciężarnych zostanie wcześnie zdiagnozowana i odpowiednio leczona, a stan dziecka będzie uważnie monitorowany. Z tego też powodu każda kobieta będąca w ciąży powinna wiedzieć, że pojawienie się uporczywego świądu bez wysypki w okolicy 30 tygodnia ciąży powinno zostać niezwłocznie skonsultowane z lekarzem!

Autor: Ewa Krulicka – Blogerka z wieloletnim doświadczeniem, z wykształcenia magister kulturoznawstwa.
Redaktor blogów oraz dużych serwisów o zdrowiu jak i-apteka.pl. Zainteresowania: zdrowie, uroda, naturalne metody leczenia.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

*

*

*


The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.