Badanie stawów biodrowych wykonywane ultrasonografem to procedura, która powinna być rutynowo przeprowadzana u niemowląt! USG bioderek jest badaniem bezbolesnym i bezpiecznym. Rodzice nie powinni się go obawiać, tym bardziej, że w ciągu kilku minut lekarz może uzyskać niezbędną porcję danych, która pozwoli wykryć wszelkie nieprawidłowości w obrębie stawu biodrowego maluszka.

Po co wykonuje się USG bioderek?

Badanie USG stawów biodrowych jest podstawowym narzędziem w diagnostyce dysplazji stawu biodrowego. Jest to poważna wada wrodzona układu ruchu występująca częściej u dziewczynek niż u chłopców. O dysplazji mówi się w przypadku, gdy panewka stawu biodrowego nie jest w pełni wykształcona. Wada wykryta odpowiednio wcześnie może być w prosty sposób wyleczona. W Polsce ten rodzaj niedorozwoju stawu biodrowego diagnozuje się u około 4% dzieci. Nieleczona dysplazja biodra prowadzi do jego stopniowego zużycia, co ostatecznie wymaga leczenia operacyjnego i wszczepienia endoprotezy. Rodzice powinni mieć świadomość, że już jedno badanie USG pozwala niemal w 100% wykluczyć obecność wady (ultrasonograf daje lekarzowi wgląd w wewnętrzną strukturę biodra, kości udowej i jej kieszeni), a w przypadku jej szybkiego wykrycia – wprowadzić specjalistyczną terapię! USG bioderek jest badaniem bezpiecznym dla malucha, nieinwazyjnym, bezbolesnym i trwającym zaledwie kilkanaście minut! Badanie zwykle refundowane jest przez Narodowy Fundusz Zdrowia (w prywatnych gabinetach może ono kosztować około 100zł), do przeprowadzenia badania wymagane jest skierowanie od ortopedy dziecięcego lub pediatry. Warto wiedzieć, że w niektórych dużych miastach prowadzane są akcje profilaktycznego badania bioderek finansowane z budżetu miejskiego.

Kiedy przeprowadza się USG bioderek?

Zasadniczo nie ma wskazań do jego przeprowadzenia, jest to badanie profilaktyczne, któremu powinno być poddane każde niemowlę najpóźniej do 12. tygodnia życia. Oczywiście maluchy z grupy ryzyka (np. uwarunkowania genetyczne, pośladkowe ułożenie w macicy) i noworodki, u których stwierdzono nieprawidłowości w obrębie stawu biodrowego podczas porodu lub później (np. przeskakiwanie bioderka (objaw Ortolaniego) lub wyważanie stawu (objaw Barlowa), widoczne różnice w budowie lub długości nóg, niesymetryczne lub nienaturalne ułożenie nóżek), muszą mieć wykonane badanie jak najszybciej (już w pierwszych dniach życia), powinny również przebywać pod stałą kontrolą ortopedyczną.

Jak przebiega badanie USG stawu biodrowego?

Jest to jedno z tych badań, które nie wymagają przygotowania. Badanie przebiega dokładnie tak, jak USG innych części ciała, lekarz smaruje skórę okolic bioder specjalnym żelem i przykłada głowicę pod różnymi kątami, aby uzyskać wiarygodny obraz. Dziecko podczas badania leży na plecach lub na boku. Oczywiście malucha trzeba rozebrać od pasa w dół i zdjąć pieluszkę. Całość badania trwa zwykle kilka lub kilkanaście minut. Wykrycie jakichkolwiek wad jest wskazaniem do dalszej diagnostyki.

Skala Grafa

W celu usystematyzowania wyników badania ultrasonograficznego stawów biodrowych stosuje się czterostopniową skalę Grafa: typ I – biodra są prawidłowe; typ II – biodra są fizjologicznie niedojrzałe; typ III – niedorozwój stawu biodrowego, typ IV – wynik badania wskazuje na ciężkie zmiany dysplastyczne, wymagana jest dalsza diagnostyka oraz specjalistyczne leczenie. Dodatkowo stosuje się oznaczenia literowe – a, b, c (np. typ I a), wskazują one ewentualne anomalie w budowie stawu.

USG bioderek – zdiagnozowano nieprawidłowości

Korekcja pewnych drobnych nieścisłości wykrytych podczas badania może wymagać jedynie zmiany techniki pieluszkowania (tzw. szerokie pieluszkowanie). Zaleceniem lekarza jest także częste układanie malucha na brzuszku. Jeśli rozpoznano objawy dysplazji, a dalsza diagnostyka potwierdziła pierwotne rozpoznanie, zakłada się maluchowi tzw. ortezę biodrową. Aparat ma za zadanie odpowiednio podtrzymywać nóżki w pozycji odwiedzenia i zgięcia, co wpływa na prawidłowe ułożenie główki kości udowej w panewce. Bardzo ważne w procesie leczenia dysplazji jest stosowanie się do zaleceń ortopedy! Orteza powinna być założona przez cały czas (zazwyczaj 2-3 miesiące), a zdejmowana wyłącznie podczas zabiegów pielęgnacyjnych. Wcześnie rozpoczęta terapia daje szansę na całkowite wyleczenie.

USG bioderek to standardowe badanie, które pozwala uzyskać niezbędne informacje dotyczące stanu stawów biodrowych. Jest skuteczną metodą diagnostyki bardzo poważnej wady wrodzonej, jaką jest dysplazja biodra. Zazwyczaj wystarcza już jedno badanie! Jeśli pierwsze USG nie wykaże żadnych wad w obrębie stawów biodrowych, w dodatku stosowane są zabiegi wspierające prawidłowy rozwój bioder (np. odpowiednie noszenie malucha w pozycji „żabki”, zakładanie luźnych ubranek, które nie krępują naturalnych ruchów dziecka, prawidłowa technika przewijania – nie można podnosić miednicy malucha, ciągnąc go za stópki!), nie jest konieczne jego powtarzanie. Nie ma jednak ku temu żadnych przeciwwskazań, dla własnego spokoju ducha badanie można wykonać ponownie.