W pierwszych miesiącach życia niemowlak może zmagać się z utrudnionym oddychaniem, czemu towarzyszą groźnie brzmiące dźwięki sapania, bulgotania i chrumkania. To sapka niemowlęca. Czy rodzice powinni się nią martwić? Jak rozpoznać sapkę niemowlęcą i jak ją leczyć?

Czym jest sapka niemowlęca?

Jednym z częstszych objawów rozpoznanych u noworodków już w pierwszych dniach życia jest sapka niemowlęca spowodowana częściowym zatkaniem i niedrożnością noska. Dodatkowym utrudnieniem jest fakt, że do około 6 tygodnia życia noworodki nie potrafią jeszcze oddychać przez usta, więc jakakolwiek niedrożność nosa stanowi dla nich duży dyskomfort! Po tym, jak niemowlę nauczy się oddychać przez usta, częściowa niedrożność nosa staje się mniej uciążliwa. Niestety im częściej dziecko oddycha przez usta, tym bardziej narażone jest na infekcje górnych dróg oddechowych – śluzówka nosa pełni funkcję ochronną, przechwytuje patogeny i zanieczyszczenia, powietrze wdychane przez usta nie jest w ten sposób oczyszczane.

Gdy maluch ma problem ze swobodnym zaczerpnięciem powietrza, towarzyszące temu dźwięki jak bulgotanie i furkotanie w nosie, napawają rodziców niepokojem. Na szczęście sapka niemowlęca zwykle nie stanowi niebezpieczeństwa dla dziecka, choć nie należy jej też bagatelizować. Kiedy u niemowlaka pojawia się sapka niemowlęca objawy mogą powodować nie tylko dyskomfort i rozdrażnienie, ale również problemy ze snem oraz zwiększoną męczliwość podczas karmienia, co natomiast może skutkować tym, że dziecko nie będzie prawidłowo przybierać na wadze.

Sapka niemowlęca – przyczyny

Jako źródło problemu można wskazać anatomię dróg oddechowych niemowlęcia. Po pierwsze śluzówka jamy nosa jest niezwykle delikatna, a co za tym idzie, podatna na drażniące działanie czynników środowiskowych (np. suche powietrze). Po drugie przewody nosowe u noworodków i niemowląt są bardzo małe, co w przypadku choćby niewielkiego obrzęku powoduje duże problemy z nabieraniem powietrza. Co może przyczynić się do powstawania obrzęku śluzówki nosa, który zwykle prowadzi do wystąpienia sapki niemowlęcej?

Obrzęk śluzówki nosa może powstawać wskutek infekcji górnych dróg oddechowych (objawom sapki towarzyszy również kaszel, gorączka, świszczący oddech, kichanie, katar) i zalegania śluzu w jamie nosowej (w pierwszych dniach życia w nosku dziecka może zalegać resztka płynu owodniowego). Sapka niemowlęca często jest związana z niewłaściwą higieną noska, pojawia się, gdy wydzielina, zanieczyszczenia, kurz, resztki ulanego pokarmu nie są regularnie usuwane. Ulewanie pokarmu przez niemowlę może także być przyczyną sapki – cofające się z żołądka mleko trafia do tylnej części nosa i utrudnia przepływ powietrza.

Do obrzęku błony śluzowej nosa, a w efekcie do jego niedrożności może dochodzić w wyniku ekspozycji na suche powietrze, zbyt wysoką temperaturę w pomieszczeniach i niską wilgotność powietrza. Najczęściej niesprzyjające warunki doskwierają maluchom w sezonie grzewczym, a także w nocy, co za tym idzie, wtedy objawy się nasilają. Zdarza się, że przyczyną sapki jest alergia pokarmowa. Zwykle pierwsze objawy alergii pokarmowej ujawniają się w okresie od około 3. tygodnia życia do 3. miesiąca życia. Najczęstszym rodzajem alergii u takich maluszków jest alergia na białka mleka krowiego. Sapce niemowlęcej towarzyszy wtedy m.in. biegunka, zaparcia, śluz lub krew w stolcu i wysypka.

Sapka niemowlęca – objawy

W kwestii „sapka niemowlęca jak rozpoznać?” zwykle nie ma większych problemów, dziecko podczas wdechu i wydechu wydaje dość charakterystyczne odgłosy przypominające chrumkanie, pochrapywanie, furczenie, bulgotanie, świszczenie i sapanie. Oddech jest ciężki, głośny, krótki i spłycony. Niemożność swobodnego łapania oddechu może powodować u dziecka niepokój i rozdrażnienie, płaczliwość oraz problemy ze snem. Maluch może odmawiać ssania piersi lub odmawiać butelki, szybko się męczy podczas jedzenia. Co charakterystyczne, w przebiegu sapki niemowlęcej nie dochodzi do stanu zapalnego śluzówki nosa i nie ma wycieku wodnistej wydzieliny, w ten sposób można odróżnić sapkę od kataru i infekcji górnych dróg oddechowych.

Sapka niemowlęca – ile trwa?

Czas trwania sapki zależy od jej przyczyny. Problemy mijają zwykle po zmniejszeniu obrzęku błony śluzowej nosa, np. niedrożność związana z infekcją znika po wyleczeniu choroby. Pojawiająca się zaraz po urodzeniu sapka niemowlęca ile trwa? Zwykle sapka związana z zatkaniem nosa resztkami wód płodowych mija już około 4. doby życia. W przypadku sapki wynikającej z ekspozycji śluzówki na niekorzystne działanie czynników zewnętrznych objawy ustępują dopiero wtedy, gdy zostanie przywrócone odpowiednie nawilżenie śluzówki i zostaną poprawione parametry powietrza – jego temperatura i wilgotność. Jeśli podejmowane działania nie przynoszą efektów i sapka niemowlęca się utrzymuje, zaleca się skonsultować z lekarzem i sprawdzić, czy nie jest ona przypadkiem związana z alergią pokarmową lub wrodzoną wadą anatomiczną nosa.

Kiedy mija sapka niemowlęca?

Sapka niemowlęca kiedy mija? Sapka jest fizjologicznym zaburzeniem pojawiającym się już w pierwszych dniach życia, które zazwyczaj samoistnie ustępuje. Najczęściej dzieje się to, gdy maluszek nauczy się siadać, tak więc odpowiadając na pytanie „sapka niemowlęca do kiedy?”, można spokojnie powiedzieć, że po skończeniu kilku miesięcy problemy z sapką u dziecka powinny ustać.

Sapka niemowlęca – jak leczyć?

W większości przypadków głównymi przyczynami sapki są niewłaściwe warunki w pomieszczeniu, które negatywnie wpływają na drogi oddechowe dziecka oraz nieprawidłowa higiena nosa. Dlatego też w pierwszej kolejności należy sprawdzić, czy w pokoju dziecka powietrze nie jest zbyt suche, a temperatura powietrza za wysoka, jeśli tak jest, należy to skorygować. Specjaliści wskazują, że optymalna temperatura dla noworodków i niemowląt wynosi 21-22st. C, a wilgotność powietrza nie powinna być niższa niż 40%. Często już samo obniżenie temperatury, nawilżanie powietrza (w tym celu można kłaść wilgotny ręcznik na kaloryfer lub używać nawilżacza powietrza), częstsze wietrzenie pomieszczeń i regularne wychodzenie na spacer z maluszkiem pomagają zmniejszyć dolegliwości związane z sapką.

Co jeszcze można zrobić, gdy u dziecka pojawiła się sapka niemowlęca jak leczyć jej objawy? Bardzo istotne jest utrzymywanie prawidłowej higieny noska, regularne oczyszczanie go z zalegającego śluzu i zanieczyszczeń. Dziecko nie potrafi samo wysmarkać nosa, więc należy delikatnie odsysać wydzielinę za pomocą aspiratora lub gruszki. Dodatkowo warto w ramach codziennej higieny stosować dostępne w aptekach spraye z wodą morską lub roztwór soli fizjologicznej.

W przypadku nasilonych objawów, podejrzenia rozwijającej się infekcji dróg oddechowych, pojawienia się bezdechu i duszności lub zaobserwowania zahamowania przyrostu masy ciała należy jak najszybciej skonsultować się z pediatrą. Lekarz może zlecić dodatkowe badania lub przepisze odpowiednie leki. Jeśli sapka niemowlęca jest bardzo nasilona, pediatra może zlecić donosowo leki obkurczające naczynia śluzówki nosa. Trzeba jednak pamiętać, że tego typu leki należy stosować krótkotrwale (maksymalnie 3-4 dni) i ściśle przestrzegać zaleceń lekarza, ryzyko działań niepożądanych jest bowiem bardzo wysokie. Jeśli sapka niemowlęca jest objawem alergii, należy unikać kontaktu z alergenami poprzez zmianę diety u matki karmiącej lub zmianę mleka modyfikowanego na takie, które przeznaczone jest dla alergików.

Sapka niemowlęca to coś, z czym wiele dzieci zmaga się w pierwszych miesiącach życia. Ze względu na obrzęk śluzówki nosa dochodzi do jego częściowej niedrożności. Powoduje to utrudnione oddychanie, co wyraźnie słychać. Rodziców może niepokoić bulgotanie, chrapanie i furczenie w nosie. Ze względu na to, że sapka niemowlęca jest źródłem dyskomfortu u dziecka, należy szybko znaleźć jej przyczynę i pomóc maluchowi. Na szczęście sapka zazwyczaj nie powoduje poważnych powikłań.

Autor: Ewa Krulicka – Blogerka z wieloletnim doświadczeniem, z wykształcenia magister kulturoznawstwa.
Redaktor blogów oraz dużych serwisów o zdrowiu jak i-apteka.pl. Zainteresowania: zdrowie, uroda, naturalne metody leczenia.