Podstawowe zasady higieny jamy ustnej należy wpajać dziecku już od najmłodszych lat. Ale zanim dziecko się usamodzielni, to rodzice muszą odpowiednio dbać o dziąsła i wyrzynające się mleczaki. Nie zajmuje to dużo czasu, nie jest pracochłonne, a może zaoszczędzić maluszkowi późniejszych kłopotów z zębami!

Higiena jamy ustnej u niemowląt

Słyszałaś kiedykolwiek o próchnicy butelkowej? Jeśli u Twojego dziecka pojawiają się czarne kropeczki na ledwo co wyrzniętych ząbkach, oznacza to, że nieco zaniedbałaś pielęgnację wnętrza jego buzi! Ale nieodpowiednia higiena jamy ustnej u niemowląt lub jej brak to nie jedyne przyczyny próchnicy butelkowej. Częste zasypianie z butelką, podawanie nieco starszym dzieciom osładzanych herbatek lub soczków przed snem to kolejne powody pogarszającego się stanu uzębienia. Rozwijające się w jamie ustnej bakterie mające pożywkę w postaci cukru (z pokarmu lub napojów) szybko atakują młode ząbki.

Mycie zębów bez zębów

Chcąc odsunąć w czasie początek próchnicy, należy już około pierwszego miesiąca życia rozpocząć delikatną pielęgnację jamy ustnej. Zanim jednak sięgniesz po profesjonalne narzędzia, wykorzystaj prosty sposób z powodzeniem praktykowany od lat, czyli zmoczony w przegotowanej, letniej wodzie lub naparze rumiankowym kawałek jałowej gazy. Taką „prymitywną” szczoteczką należy oczyścić dziąsła oraz język z resztek pokarmu. Nawiniętym na palec wskazujący kawałkiem gazy ostrożnie i delikatnie pocieraj dziąsła od zewnątrz i od wewnątrz. Czynność powtarzaj po każdym karmieniu, obowiązkowo oczyszczaj jamę ustną przed nocnym spaniem. Korzyścią z takiego postępowania jest nie tylko ochrona przed próchnicą, ale również przed bolesnymi pleśniawkami.

Pierwszy ząb – początek kłopotów

Pojawienie się pierwszego ząbka powinno zmobilizować Cię do zakupu specjalnej silikonowej szczoteczki na palec, którą dokładniej niż zwykłym gazikiem oczyścisz ząbek. Nie bez znaczenia dla maluszka będzie kojący masaż, który złagodzi nieco ból związany z wyrzynaniem się ząbków. Nie rezygnuj jednak z przemywania gazikiem dziąseł, nadal wykonuj to po każdym karmieniu, a szczoteczki używaj dwa razy dziennie, koniecznie przed wieczornym spaniem.

Szczęka pełna zębów

Im więcej ząbków się pojawia, tym więcej czasu przyjdzie Ci spędzać na ich pielęgnacji. Specjaliści mają dość odmienne stanowiska odnośnie do stosowania past u dzieci poniżej pierwszego roku, niektórzy namawiają na jak najwcześniejsze wprowadzanie specjalnych past do zębów z fluorem, inni natomiast zalecają jedynie regularne oczyszczanie zębów czystą szczoteczką. Niezależnie od tego, czy z pastą czy bez niej szczoteczka musi być dopasowana do potrzeb malucha, czyli odpowiednio mała i miękka.

Nauka mycia zębów: kiedy zacząć?

Oswajanie się ze szczoteczką do zębów powinno odbywać się już w okolicy pierwszych urodzin maluszka. Biorąc pod uwagę, że dzieciaki mają tendencję do „smakowania” wszystkiego, co wpadnie im w ręce, jest duże prawdopodobieństwo, że szybko skierują szczoteczkę we właściwe miejsce, musisz jednak pamiętać, że nie możesz zostawiać dziecka ze szczoteczką sam na sam! Odpowiednim sprzętem do pierwszych prób będzie szczoteczka Foramen Baby Gus ze specjalnym pierścieniem ochronnym. Dla nieco starszych dzieci wybieraj zawsze szczoteczki z zaokrągloną, małą główką o miękkim włosiu oraz szeroką rączką, najlepiej o zabawnym kształcie i bardzo kolorową np. Szczoteczki Oral-B: Stages 1, Stages 2, Stages 3, Stages 4, Elgydium Baby dla dzieci 0-2 lata, Elmex dla dzieci 0-3 lata lub Szczoteczka Jordan Step by Step o unikalnym kształcie, Foramen Kids, Foramen Infantil, Elgydium Kids, Elgydium Junior.

Jak uczyć dziecko mycia zębów?

Dziecko stopniowo zyskuje samodzielność, rodzice natomiast muszą ten moment wykorzystać na zaszczepienie w nim chęci mycia zębów. Dzieci uczą się przez obserwację, więc rano i wieczorem szczotkujcie zęby wspólnie, jeszcze lepsze efekty uzyskasz, zmieniając codzienną higienę jamy ustnej w konkurs z nagrodami lub specjalnymi odznakami. Wszyscy zgodnie podkreślają, że to głównie na rodzicach ciąży wyrobienie u dziecka nawyku właściwej i przede wszystkim regularnej higieny jamy ustnej, a że rodzice lubią korzystać z nowinek technicznych ułatwiających im życie, chętnie do mobilizacji dzieci użyją specjalnych aplikacji na smartfona (np. Disney Magic Timer).

Pasta z fluorem czy bez fluoru?

Kiedy wprowadzić pastę do zębów? Czy wybrać tę z fluorem, a może z niego zrezygnować? Oto pytania, nad którymi głowią się rodzice! Ostatnio coraz częściej mówi się, że pasty o niskim stężeniu fluoru można stosować już u dzieci rocznych, a nie jak do tej pory, czyli gdy dolną granicę stanowiła nabyta umiejętność płukania jamy ustnej i wypluwania. Wcześniejsze czy późniejsze mycie zębów pastą z fluorem zawsze wiąże się z licznymi obostrzeniami. Ilość preparatu stosowana u malucha nie może być większa niż powierzchnia paznokcia jego najmniejszego paluszka, czyli absolutnie mikroskopijna, w dodatku pasta powinna zostać wtarta w szczoteczkę. Dodatkowo Twoim obowiązkiem jest po umyciu ząbków starcie resztek pasty za pomocą zmoczonej gazy. U starszego dziecka ilość pasty można zwiększyć (wielkość ziarnka grochu), nadal jednak trzeba pilnować, czy dokładnie wypłukuje buzię i czy wszystko wypluwa! Polecane pasty z fluorem to m.in. Elgydium Kids o smaku malinowo-truskawkowym, Elgydium o smaku bananowym, Aquafresh Little Teeth, Elmex dla dzieci. Alternatywą dla nich są pasty bez fluoru zawierające np. krzemionkę lub ksylitol np. Truskawkowa pasta do zębów dla dzieci Bjobj, Ecodenta Pasta do zębów dla dzieci, Nenedent Pasta bez fluoru, Ziaja Ziajka żel do zębów lub BioRepair Junior (0-13 lat) z cząsteczką MicroRepair.

Co oprócz pasty?

Wraz z wiekiem można wprowadzać więcej produktów pielęgnacyjnych. Gdy dziecko już ma opanowane do perfekcji wypluwanie, można spróbować uzupełnić codzienną higienę o płyn do płukania jamy ustnej. Na rynku dostępne są specjalne preparaty, które można stosować u dzieci powyżej 6. roku życia np. Beauty Formulas Active Kids Quick, Dentosept Complex Junior, Elgydium Junior, Elmex Junior. Znacznie wcześniej, bo już u dwulatka można stosować nić dentystyczną.

Jak zadbać o prawidłowy rozwój zębów u dziecka?

Oprócz dbania o higienę jamy ustnej powinnaś zwrócić uwagę również na kilka innych kwestii. Nie pozwalaj dziecku zasypiać z butelką, podawaj mu do picia niesłodzone napoje, najlepiej wodę, jest to szczególnie ważne, jeśli dziecko budzi się spragnione w nocy. Eksperci coraz częściej obwiniają nadmierne korzystanie z butelek i smoczków za wady zgryzu (przeczytaj: Klasyfikacja wad zgryzu) i wady wymowy. Zalecają więc jak najszybsze odstawienie butelek, jednak nie na rzecz popularnych kubków-niekapków, a kubków lub bidonów ze słomką. Zalecają także ograniczenie podawania dziecku smoczków, a gdy nie jest to możliwe, doradzają wybór smoczków ortodontycznych np. marki Avent, które nie zaburzają rozwoju dziąseł i zębów. Ważnym elementem profilaktyki przeciwpróchnicowej jest zaprzestanie rodzicielskich przyzwyczajeń takich jak: oblizywanie smoczków lub łyżeczek przy karmieniu.

Dziecko u dentysty

W domowych bojach o zdrowe zęby nie można zapomnieć o pomocy z zewnątrz. Pierwszą wizytę u stomatologa warto zaplanować jeszcze przed ząbkowaniem. Dentysta rozwieje Twoje wątpliwości, pomoże wybrać właściwe preparaty albo od podstaw nauczy prawidłowej higieny bezzębnej buzi. Kiedy dziecko będzie już większe, około drugiego roku, ale zanim próchnica w pełni zaatakuje, umów się na tzw. wizytę adaptacyjną, która powinna przebiegać w radosnej atmosferze, a nie być traumą związaną z bólem i pierwszym borowaniem! I choć pewnie słyszysz to od wszystkich zaprzyjaźnionych mam, nie ignoruj tej rady – wybierz najlepszego dentystę, którego znajdziesz, jego właściwe i przyjazne podejście nie zniechęci dziecka i, co najważniejsze, nie wystraszy!

Aby zęby służyły nam całe życie, trzeba zawczasu pomyśleć o ich higienie. Obecnie opieka dentystyczna stoi na o wiele wyższym poziomie niż wtedy, kiedy Ty byłaś dzieckiem, a na rynku można znaleźć różnorodne pasty, płyny i szczoteczki, które ułatwiają utrzymanie zdrowych i mocnych zębów. Dbaj o zęby Twojego dziecka, poświęć również czas, aby wyrobić w nim ten nawyk. Stosuj zasady zdrowej diety pełnej składników o korzystnym wpływie na rozwój i kondycję zębów, a przede wszystkim ograniczaj ilość pokarmów zawierających cukier, zwłaszcza słodkich napojów i słodyczy!