Standard opieki okołoporodowej w Polsce

Słuchając mrożących krew w żyłach historii kobiet z sal porodowych oraz poporodowych, aż trudno uwierzyć, że w Polsce już od kilku lat obowiązuje dokument nazywany Standardami opieki okołoporodowej. Szczegółowo opisuje on, jak powinna przebiegać opieka nad kobietą w ciąży, podczas porodu i połogu. Jeśli zatem jesteś w stanie błogosławionym, dowiedz się o swoich prawach!

opieka okoloporodowa

Opieka okołoporodowa okiem rządzących

Dokument określający standardy opieki okołoporodowej powstał z myślą o poprawie opieki medycznej nad kobietą w trakcie ciąży oraz po porodzie, a także nad nowo narodzonym dzieckiem. Zawarte w nim procedury postępowania zostały opracowane zgodnie z nowoczesnymi wytycznymi i obowiązywać mają we wszystkich placówkach na terenie Polski. W 2012 zostało uchwalone Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 września 2012 r. w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem, natomiast w dokumencie z 2015 roku Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych w dziedzinie położnictwa i ginekologii z zakresu okołoporodowej opieki położniczo-ginekologicznej, sprawowanej nad kobietą w okresie ciąży, porodu, połogu, w przypadkach występowania określonych powikłań oraz opieki nad kobietą w sytuacji niepowodzeń położniczych doprecyzowano pojęcie ciąży powikłanej oraz ustalono procedury postępowania w jej przebiegu. Dodajmy tylko, że Standardy opieki okołoporodowej powstały dzięki inicjatywom kobiet oraz fundacji, które walczą o przestrzeganie praw kobiet w ciąży.

Ciąża fizjologiczna i ciąża powikłana

Ciąża fizjologiczna to inaczej ciąża przebiegająca prawidłowo, zakończona porodem, który rozpoczął się naturalnie i przebiegał bez żadnych komplikacji – właśnie do takich przypadków odnosi się pierwsze rozporządzenie. Po licznych interwencjach i apelach środowisk kobiecych stworzono osobny dokument omawiający szczegóły opieki nad kobietą w ciąży powikłanej. Rozporządzenie jasno określa owe powikłania, są to: ciąża bliźniacza, wystąpienie w trakcie ciąży (także podczas porodu lub połogu) – nadciśnienia tętniczego u ciężarnej, zwiększonego ryzyka niedotlenienia wewnątrzmacicznego płodu, krwotoku położniczego lub porodu przedwczesnego. Każdy przypadek oraz schemat postępowania jest opisany z osobna, dołączono również wykaz niezbędnych świadczeń profilaktycznych i lekarskich oraz badań diagnostycznych. Ważnym elementem, któremu poświęcono sporo uwagi, jest opieka nad pacjentką w tzw. sytuacji niepowodzenia położniczego, czyli poronienia, urodzenia martwego dziecka bądź dziecka obarczonego schorzeniami letalnymi. Przepisy dotyczą również kobiet, które spodziewają się dziecka np. z wadami genetycznymi. Zgodnie ze Standardami opieki okołoporodowej kobietą w takiej sytuacji powinien zajmować się jedynie personel przeszkolony w tym zakresie, zapewniający matce i jej bliskim pomoc i wsparcie. Co więcej, szpital powinien zadbać o to, aby kobieta w takim przypadku nie leżała na sali z kobietami, które urodziły zdrowe dzieci.

Standard opieki okołoporodowej: ciąża

Już w okresie ciąży prawa kobiety są wyraźnie usankcjonowane, po pierwsze może ona wybrać, czy opiekę nad ciążą i porodem ma sprawować ginekolog-położnik czy położna (opieka położnej nie jest objęta powszechnym ubezpieczeniem). Do ich zadań należy otoczenie kobiety jak najlepszą opieką przez cały okres ciąży, porodu i połogu oraz nakreślenie planu ciąży i planu porodu. Plan porodu powinien zawierać wszystkie najważniejsze informacje (np. wybrany sposób łagodzenia bólu, preferowana pozycja rodzenia), dlatego należy go dołączyć do Twojej dokumentacji medycznej. W rozporządzeniu rozpisane są dokładnie świadczenie profilaktyczne wykonywane przez położną lub przez lekarza, a także wykaz badań oraz konsultacji medycznych, przy czym wszelkie wątpliwości są podstawą do zlecania badań dodatkowych. Do ich zadań należy także skierowanie do położnej środowiskowej około 21.-26. tygodnia ciąży. Powinnością położnej/lekarza jest odpowiednie traktowanie ciężarnej, okazywanie jej wsparcia oraz szacunku. Ten szacunek musi być widoczny w sposobie traktowania kobiety, a przede wszystkim w respektowaniu jej prawa do informacji oraz decydowania! Pamiętaj, zgodnie z obowiązującym prawem masz wybór: rodzić w szpitalu lub w domu (poród w domu nie jest objęty powszechnym ubezpieczeniem).

Standard opieki okołoporodowej: poród

Poród to jeden z najbardziej stresujących momentów w życiu kobiety i z pewnością najbardziej stresujące wydarzenie w życiu dziecka! Dlatego podczas porodu fizjologicznego lekarz lub położna muszą powierzone im zadanie wykonywać zgodnie z praktyką medyczną opartą na faktach, a także z pełnym zaangażowaniem. Pamiętaj, że istnieje przepis ograniczający do absolutnego minimum liczbę medycznych interwencji podczas porodu fizjologicznego (sztuczne przebicie pęcherza płodowego, podawanie kroplówki z oksytocyną, podawanie opioidów, nacięcie krocza, cesarskie cięcie). Oznacza to, że wszelkie kroki powinny być podejmowane wyłącznie w sytuacjach medycznie uzasadnionych, o czym rodząca musi zostać poinformowana! Mało ciężarnych o tym wie, ale decyzja o ogoleniu krocza oraz o wykonaniu lewatywy przed porodem należy do kobiety rodzącej! W Standardach dość szczegółowo zostały omówione zadania położnej lub lekarza, którzy towarzyszą podczas porodu. Ponownie powinien zostać omówiony plan porodu, ewentualnie kobieta powinna zostać poinformowana o nieoczekiwanych zmianach, które trzeba wprowadzić. W trakcie akcji porodowej kobieta jest w centrum uwagi, osoba opiekująca musi stale monitorować rodzącą, zachęcać ją do aktywności, zmian pozycji oraz stosować techniki, które nie zaburzają naturalnych mechanizmów. Ponadto do jej obowiązków należy powtórne omówienie farmakologicznych i niefarmakologicznych metod łagodzenia bólu porodowego. Do tych drugich należą m.in. masaż relaksacyjny, specjalne techniki oddechowe, odpowiednia muzyka, immersja wodna. Dodatkowo co 15-30 minut musi nastąpić ocena akcji serca dziecka, w następnych fazach porodu (pełne rozwarcie) znacznie częściej, po każdym skurczu macicy. Lekarz/położna muszą umożliwić kobiecie dowolne zmiany pozycji (kuczna, na krześle porodowym, kolanowo-łokciowa). Kobieta prze, kiedy czuje, nie na polecenie! Podkreślmy to jeszcze raz, jeśli kobieta nie wyraża na to zgody i nie ma wskazań, lekarz nie ma prawa naciąć krocza, ma obowiązek je chronić. W trakcie porodu kobieta może pić wodę, jeśli czuje pragnienie.

Prawo kobiet do kontaktu „ciało do ciała”

Noworodek zaraz po narodzinach powinien zostać położony na brzuchu mamy. Eksperci zgodnie przyznają, że kontakt nagiego ciała maluszka ze skórą matki jest ogromnie ważny. Taki nieprzerwany dotyk powinien trwać przynajmniej dwie godziny (zakładając, że nie nastąpiły żadne komplikacje)! Czas ten jest ważny dla matki i dziecka, pozwala na budowanie między nimi więzi, jak również na skolonizowanie skóry dziecka bakteriami matki. Już wtedy noworodek może rozpocząć poszukiwanie jedzenia, położna w takiej sytuacji powinna pomóc przystawić go do piersi. Wbrew powszechnym opiniom z dokonaniem pomiarów (mierzenie, ważenie) można się wstrzymać. Natomiast określenie oceny w skali Apgar oraz założenie specjalnej tasiemki z danymi może nastąpić, kiedy maluszek leży na brzuchu mamy. Przecięcie pępowiny powinno mieć miejsce już po ustaniu tętnienia.

Standard opieki okołoporodowej: połóg, opieka nad noworodkiem

Ciąża i poród to nie jedyne zagadnienia poruszone w Standardach opieki okołoporodowej, znalazło się tu również miejsce na zapisy dotyczące połogu, karmienia piersią oraz te, dotyczące noworodka wraz z określeniem, co czeka go w ciągu kilkudziesięciu godzin po porodzie. Są to między innymi: mierzenie, ważenie, pomiary w obwodzie główki i klatki piersiowej, dokładne badania lekarskie, podanie witaminy K, obowiązkowe szczepienia. Zgodnie z rozporządzeniem kobieta powinna otrzymać pomoc przy karmieniu piersią, a także wszelkie niezbędne informacje o laktacji. Bez wskazań personel nie może podawać dziecku wody, wody z glukozą, a zwłaszcza mleka modyfikowanego! Standardy opieki okołoporodowej zapewniają dostęp do profesjonalnej opieki poporodowej w domu. Położna powinna złożyć wizytę przynajmniej cztery razy, przy czym pierwszą już w ciągu 48 godzin od zgłoszenia narodzin dziecka.

Standard opieki okołoporodowej a rzeczywistość

Niestety w wielu polskich szpitalach kobiety rodzące nadal traktowane są nieludzko. Abstrahując jednak od tych najbardziej dramatycznych historii o zaniedbaniach podczas porodu, trzeba odnieść się do najczęściej powielanych uchybień. Mimo wielu akcji uświadamiających oraz licznych interwencji Fundacji „Rodzić po ludzku” kobiety nadal spotykają się w szpitalu z przedmiotowym traktowaniem, na wielu oddziałach brak jest jakiejkolwiek intymności, kobiety nie są informowane o przebiegu akcji porodowej, o możliwości zastosowania znieczulenia czy też o podejmowanych zabiegach już podczas porodu np. nacięcie krocza. Tym samym nagminnie dochodzi do łamania podstawowych praw pacjenta!

Jak wiele zależy od świadomości rodziców, łatwo zaobserwować na przykładzie opowieści świeżo upieczonych mam i ojców. Choć Standardy opieki okołoporodowej istnieją, można odnieść wrażenie, że dla wielu lekarzy są zaledwie luźną sugestią, a nie obowiązującym prawem. Zadbaj o to, aby poszerzyć swoją wiedzę na ten temat, ponieważ prawa kobiet w ciąży nadal nie są przestrzegane! Zainteresowanych tematem można odesłać na strony Ministerstwa Zdrowia oraz na Fundacji „Rodzić po ludzku”.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

*

*

*


The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.