Czy kobiecie może się wydawać, że jest w ciąży, mimo że nie jest faktycznie w ciąży? Tak, stan ten określa się jako ciąża urojona. Jest to zaburzenie psychiczne, które najczęściej diagnozuje się u kobiet, które od lat bezskutecznie starają się o dziecko. Jak objawia się ciąża urojona? Jak wygląda leczenie ciąży urojonej? Czym różni się ciąża urojona od ciąży rzekomej?

Czym jest ciąża urojona? Czym jest ciąża rzekoma?

Ciąża urojona (ciąża histeryczna) to zaburzenie psychiczne, o którym mówi się w sytuacji, gdy kobiecie wydaje się, że jest w ciąży, mimo że w ogóle nie doszło do zapłodnienia. Choć często jako synonimu używa się nazwy ciąża rzekoma, to tak naprawdę nie są to pojęcia tożsame. Oba są zaburzeniami psychicznymi, z tym że przy ciąży urojonej kobiecie jedynie wydaje się, że jest w ciąży i głęboko w to wierzy. Kobieta w ciąży urojonej zachowuje się tak, jakby wkrótce miała zostać mamą i przygotowuje się do nowej roli. Natomiast w ciąży rzekomej (pseudociąża) dodatkowo odczuwa ona somatyczne (fizyczne) objawy ciąży! W obu przypadkach badania nie potwierdzają zapłodnienia, w obrazie USG nie widać pęcherzyka ciążowego i nie słychać bicia serca, co stanowi ostateczne potwierdzenie, że nie doszło do zapłodnienia.

Trochę bardziej skomplikowana jest kwestia testu ciążowego określającego poziom ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej (hCG). Przy ciąży urojonej będzie on negatywny, jednakże przy ciąży rzekomej mimo że komórka jajowa nie została zapłodniona, test ciążowy może dać wynik pozytywny! Dlaczego tak się dzieje? Ma to związek z produkowanymi w organizmie kobiety hormonami. Ciąża rzekoma jest dowodem na to, jak silnie psychika może wpływać na procesy biochemiczne zachodzące w ciele, w tym zwiększać stężenie hCG i innych hormonów ciążowych (m.in. prolaktyny, której wzrost może prowadzić do zatrzymania miesiączki, pojawienia się innych objawów ciąży oraz do pobudzenia laktacji).

Ciąża urojona i ciąża rzekoma mają złożoną etiologię i – prawdę mówiąc – nie do końca poznaną. Od razu warto podkreślić, że tego typu zaburzenia diagnozowane są raczej rzadko. Do ich rozwoju mogą prowadzić czynniki psychologiczne i hormonalne. Najczęściej zaburzenia te występują u kobiet, które bardzo chcą zajść w ciążę, jednak od lat ich starania nie przynoszą efektów oraz u kobiet bezpłodnych. Innym przykładem, kiedy często dochodzi do ciąży urojonej, jest sytuacja, gdy kobieta bardzo pragnie dziecka, jednak panicznie boi się zajść w ciążę, a także sytuacja, gdy kobieta znajduje się pod silną presją posiadania dziecka lub wręcz przeciwnie nie chce zajść w ciążę. Wszystkie te przypadki łączy bardzo silne skupienie myśli na dziecku, które powoduje urojenia, a czasem też odczuwanie somatycznych objawów ciąży.

Bardziej narażone na to, że pojawi się u nich ciąża urojona lub ciąża rzekoma, są kobiety przyjmujące silne leki przeciwpsychotyczne, kobiety po przebytych aborcjach i poronieniach, kobiety, u których doszło do przedwczesnej menopauzy, kobiety ze zmianami hormonalnymi i patologicznymi stanami miednicy, kobiety, które chorują na depresję, schizofrenię, chorobę afektywną dwubiegunową lub inne zaburzenia psychiczne, w tym zaburzenia osobowości. Czynnikiem ryzyka są także traumatyczne doświadczenia seksualne z przeszłości, m.in. wykorzystywanie seksualne i gwałt.

Ciąża urojona – objawy

Ciąża rzekoma i ciąża urojona z medycznego punktu widzenia to nie jest to samo! U kobiety, u której podejrzewana jest ciąża urojona objawy fizyczne nie występują. Jest ona przekonana, że doszło do zapłodnienia, ale nie wykazują tego badania, jak również nie potwierdza tego obecność oznak ciąży. Inaczej jest w przypadku ciąży rzekomej. W tym przypadku kobieta obserwuje u siebie szereg objawów somatycznych. Warto o tym przypomnieć, choć należy równocześnie zaznaczyć, że potocznie obu terminów używa się zamiennie.

Do objawów ciąży rzekomej zalicza się zatrzymanie miesiączki lub występowanie bardzo skąpych krwawień. Kobieta obserwuje u siebie powiększenie gruczołów piersiowych, tkliwość piersi, wyciek wydzieliny z piersi, powiększenie macicy przejawiające się m.in. zwiększonym obwodem brzucha, wzrost masy ciała oraz rozpulchnienie szyjki macicy. Pojawiają się u niej poranne mdłości i wymioty, wahania nastroju, zachcianki pokarmowe. Mało tego, ma ona subiektywne wrażenie ruchów płodu. W ten sposób interpretuje jednak ruchy robaczkowe jelit. Może nawet odczuwać przepowiadające skurcze macicy, tzw. skurcze Braxtona-Hicksa.

Ciąża urojona – co robić?

Oczywiste jest, że kobieta, która jest przekonana, że zaszła w ciążę, zgłasza się do lekarza. Jednak w przypadku kobiet w ciąży urojonej lub rzekomej wizyta u ginekologa jest zwykle odwlekana. Jeśli już taka kobieta trafi do lekarza, ma wykonany test ciążowy oraz badanie USG, a ich wyniki jednoznacznie wykluczają zajście w ciążę. Przekonanie o ciąży jest jednak tak silne, że kobieta nie przyjmuje do wiadomości, że w niej nie jest i może odmawiać leczenia. Jest to bardzo trudna sytuacja, zwłaszcza dlatego, że leczenie ciąży urojonej jest niezbędne. Jeśli zostanie ona zignorowana i kobieta odmówi terapii, jej stan może się pogarszać, prowadząc do rozwoju depresji lub innych zaburzeń psychicznych. Gdy lekarz zdiagnozuje u kobiety ciążę urojoną, powinien odpowiednio zareagować, w tym zlecić konsultację psychologiczną i psychiatryczną.

Proces leczenia jest długi i niełatwy, dla jego powodzenia ważna jest współpraca lekarzy kilku specjalizacji – ginekologa, psychologa i psychiatry. Najważniejszym elementem leczenia ciąży urojonej jest psychoterapia, w trakcie której kobieta musi zrozumieć, że ciąża nie była prawdziwa, a także musi przepracować emocje i traumy, które doprowadziły do tych urojeń. Gdy terapia dojdzie do punktu, kiedy kobieta wreszcie stawia czoła prawdzie, informacja o braku ciąży, mimo odczuwania jej objawów, jest dla niej szokiem. Choć jest to ciąża urojona, dla niej jest jak najbardziej realna, brak ciąży traktuje de facto jako utratę dziecka, tym samym musi przejść przez wszystkie stadia żałoby. W leczeniu ciąży urojonej najważniejsza jest psychoterapia, jednak zdarza się, że lekarz zaleca również farmakoterapię.

Ciąża urojona lub ciąża rzekoma to dla kobiety bardzo trudny czas, w końcu czuje, że jest w ciąży i już przygotowuje się na to, że za kilka miesięcy zostanie mamą, a jedyne co otrzymuje, to rozczarowanie, szok i ból. Dlatego też musi być objęta kompleksową opieką lekarską. Aby kobieta szybciej wróciła do zdrowia, potrzebuje również wsparcia najbliższych. Im szybciej zostanie rozpoczęte leczenie, tym lepiej. Jeśli tylko rodzina lub przyjaciele zauważą u kobiety jakiekolwiek niepokojące objawy mogące wskazywać na ciążę urojoną, powinni reagować.

Autor: Ewa Krulicka – Blogerka z wieloletnim doświadczeniem, z wykształcenia magister kulturoznawstwa.
Redaktor blogów w takich serwisach o zdrowiu jak i-apteka.pl. Zainteresowania: zdrowie, uroda, naturalne metody leczenia.