Skala Apgar – ocena stanu noworodka

Każda mama pragnie, aby jej dziecko dostało po urodzeniu 10 punktów w skali Apgar, choć nie zawsze dokładnie wie, co to znaczy. Czym są punkty Apgar? Jakie parametry są sprawdzane? Czy mama powinna się martwić, jeśli maluch zostanie źle oceniony? Oto, co trzeba wiedzieć o poporodowej ocenie stanu noworodka.

Skala Apgar – czym jest ta skala?

Dziesięciopunktowa skala Apgar służy do oceny stanu i czynności życiowych noworodka bezpośrednio po porodzie. Stosuje się ją już od ponad 70 lat na całym świecie. Maksymalna łączna ilość punktów, jaką może uzyskać maluch, wynosi 10, najniższa – 0. Ocenę stanu noworodka zwykle przeprowadza położna lub neonatolog. Badanie trzeba wykonać przynajmniej dwa razy, aby było miarodajne, dodatkowo jego kilkukrotne powtórzenie pozwala ocenić, czy stan dziecka się utrzymuje, poprawia lub pogarsza i ewentualnie umożliwia szybkie podjęcie działań, które przyczynią się do wzmocnienia czynności życiowych maluszka.

Pierwsze badanie wykonuje się już w 1. minucie życia dziecka, służy ono określeniu, jak noworodek zniósł poród, kolejne natomiast pokazują, jak maluch radzi sobie w pierwszych minutach poza łonem matki. Według zaleceń powinno się je wykonywać w 1., 3., 5. i 10. minucie życia dziecka. Z reguły jednak maluchy, które otrzymały 8-10 punktów w skali Apgar przy pierwszym badaniu, drugi raz oceniane są dopiero w 5. minucie życia. Jeśli wynik uzyskany przy pierwszym badaniu wynosi 7 lub mniej, wymagane jest zwiększenie częstotliwości badań – od 5. minuty zalecane jest ocenianie parametrów życiowych co 5 minut aż do 20. minuty życia.

Skala Apgar – jakie parametry są oceniane?

Nazwa skali Apgar odnosi się do nazwiska jej twórczyni, czyli Virginii Apgar, jednakże Apgar to również jest akronim utworzony z angielskich nazw parametrów, które są oceniane podczas badania: A – appearance, koloryt, zabarwienie skóry; P – pulse, puls; G – grimace, reakcja na bodźce; A – activity, napięcie mięśniowe; R – respiration, oddychanie. Podczas badania fizykalnego każdy parametr jest oceniany za 0, 1 lub 2 punkty.

  • Zabarwienie skóry – gdy dziecko jest całkowicie sine lub blade (zasinienie śluzówek świadczy o niedotlenieniu i zaburzeniu krążenia), dostaje 0 punktów; w przypadku sinicy obwodowej (sine kończyny) – 1 punkt; gdy skóra jest różowa, czyli prawidłowo ukrwiona – 2 punkty.
  • Puls, czyli czynność serca – w przypadku braku czynności serca dziecko otrzymuje 0 punktów; puls poniżej 100 uderzeń na minutę – 1 punkt; powyżej 100 uderzeń na minutę – 2 punkty.
  • Reakcja na bodźce (badana przez wprowadzanie cewnika do nosa, a także przez drażnienie podeszwy stóp) – dziecko dostaje 0 punktów w przypadku braku reakcji podczas dotyku i wkładania cewnika do nosa; 1 punkt w przypadku słabej reakcji w postaci lekkiego grymasu twarzy i słabego poruszenia; 2 punkty w przypadku żywej reakcji – kichania, krzyku i płaczu.
  • Napięcie mięśniowe (oceniane podczas zginania i prostowania nóżek i rączek dziecka) – gdy brak jest napięcia i dziecko jest wiotkie (wiotkość jest częstym sygnałem niedotlenienia lub wad wrodzonych), dostaje 0 punktów; napięcie jest zmniejszone, nie ma oporu przy próbie wyprostowania kończyny – 1 punkt; napięcie jest prawidłowe, ruchy są silne i energiczne, noworodek przyjmuje tzw. ułożenie zgięciowe, czyli wszystkie kończyny są zgięte w stawach – 2 punkty.
  • Oddychanie – jeśli dziecko nie oddycha, nie wydaje żadnych dźwięków, otrzymuje 0 punktów; jeśli oddech jest płytki, zwolniony i nieregularny, otrzymuje 1 punkt; jeśli dziecko głęboko i regularnie oddycha i głośno płacze, dostaje 2 punkty.

Skala Apgar, punkty w skali a stan dziecka

Co oznacza, że dziecko dostało 10 punktów w skali Apgar? To świetny wynik, mówiący, że dziecko jest w bardzo dobrym stanie i nie wymaga żadnych czynności medycznych. Wynik 8-9 punktów oznacza, że podstawowe czynności życiowe dziecka są w normie, a jego ogólny stan jest dobry, choć może być trochę osłabione i zmęczone po porodzie. Ocena na poziomie 4-7 punktów wskazuje, że dziecko jest w średnim stanie. Takie maluchy wymagają ponownych badań co 5 minut aż do 20. minuty życia, uważnej obserwacji i stałego nadzoru medycznego, czasem oczyszcza się im drogi oddechowe i podaje tlen – takie działania zwykle powodują poprawę wyniku przy kolejnych badaniach. 3 punkty i mniej oznaczają, że stan dziecka jest zły lub bardzo zły, konieczne jest podjęcie natychmiastowej interwencji medycznej w celu ratowania życia.

Skala Apgar – czy ma jakieś wady?

Punkty w skali Apgar dotyczą podstawowych czynności życiowych noworodka bezpośrednio po porodzie i w ciągu kolejnych minut życia. Ocena tych pięciu parametrów pozwala określić, czy dziecko wymaga pilnej pomocy medycznej. Skala Apgar jest jasna i czytelna, szybka do zastosowania, jednakże nie jest w pełni obiektywna. Dlaczego? Na ostateczny wynik ma wpływ kilka czynników, m.in. subiektywna ocena i doświadczenie osoby, która wykonuje badanie, warunki w miejscu, w którym przeprowadzane jest badanie, np. oświetlenie, temperatura powietrza, ponadto wiek ciążowy dziecka. Nie zmienia to jednak faktu, że ocena według skali Apgar jest bardzo pomocna i na długo pozostanie standardową procedurą poporodową.

Jako wadę można również wskazać to, że skala Apgar niekoniecznie ma zastosowanie w przypadku wcześniaków. Z zasady mogą one mieć niższy wynik badania, co ma związek z fizjologicznie obniżonym napięciem mięśniowym, przejściowymi zaburzeniami oddychania i słabszą reakcją na bodźce. Punkty Apgar są więc najbardziej miarodajne w określaniu faktycznego stanu dzieci urodzonych w terminie.

Warto także wyjaśnić kwestię, która często jest błędnie rozumiana przez rodziców. Niski wynik dziecka w skali Apgar wcale nie jest jednoznaczny z tym, że będzie ono miało problemy zdrowotne w przyszłości lub jego rozwój będzie zaburzony! Gorszy wynik oznacza to, że dziecko na daną chwilę – czyli zaraz po urodzeniu – potrzebuje doraźnej pomocy medycznej. Zwykle oczyszczenie dróg oddechowych lub podanie tlenu powoduje, że czynności życiowe się normują, choć faktycznie zdarza się, że maluchy, które otrzymały mało punktów po porodzie, wymagają specjalistycznego leczenia. Równocześnie jednak 10 punktów w skali Apgar nie jest gwarancją, że z czasem u dziecka nie zostaną stwierdzone zaburzenia rozwoju lub różnego rodzaju schorzenia.

Skala Apgar jest cenionym narzędziem do oceny stanu noworodka po porodzie, stosuje się ją od lat na całym świecie. Oczywiście im wyższy wynik, tym lepiej, jednak trzeba pamiętać, że zdobyte punkty w skali Apgar nie do końca mają przełożenie na przyszły rozwój dziecka. Wynik powyżej 8 oznacza po prostu, że maluch dobrze zniósł trudy porodu i pierwsze minuty swojego pobytu na świecie, a mama od razu może go utulić. Mniej punktów to sygnał dla lekarza, że najpierw trzeba podjąć mniej lub bardziej zaawansowane działania, mające poprawić stan maluszka.

Autor: Ewa Krulicka – Blogerka z wieloletnim doświadczeniem, z wykształcenia magister kulturoznawstwa.
Redaktor blogów oraz dużych serwisów o zdrowiu jak i-apteka.pl. Zainteresowania: zdrowie, uroda, naturalne metody leczenia.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

*

*

*


The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.