KTG – czym jest to badanie?

Każda kobieta pod koniec ciąży będzie miała robione KTG. Kardiotokografia jest podstawowym badaniem, które wykonuje się w celu monitorowania tętna płodu i kontrolowania jego dobrostanu. Dodatkowo badanie pozwala obserwować czynność skurczową macicy podczas porodu. Jak wygląda KTG w ciąży? Czy trzeba się do niego specjalnie przygotowywać?

Po co wykonuje się badanie KTG?

Badanie KTG jest niezastąpionym narzędziem dla lekarza, rejestruje puls dziecka, a także czynność skurczową macicy. Dodatkowo kardiotokografia umożliwia monitorowanie tego, jak skurcze macicy wpływają na stan dziecka. Wykonuje się ją zwykle w trzecim trymestrze ciąży oraz w okresie okołoporodowym i podczas porodu. W szczególnych przypadkach kardiotokografia może być zlecona wcześniej. Najczęściej dzieje się tak, gdy kobieta jest w ciąży mnogiej, występuje zagrożenie przedwczesnym porodem lub matka ma choroby przewlekłe. Ponadto KTG w ciąży jest wskazane, gdy w badaniu USG zostaną wykryte jakieś nieprawidłowości lub kobieta zaobserwuje, że ruchy płodu są zmniejszone lub niewyczuwalne. Wskazaniem do wykonania KTG jest także ciąża przenoszona.

Badanie KTG

Jak wygląda badanie KTG?

Kardiotokografia jest nieinwazyjnym badaniem, które nie wymaga żadnego przygotowania i nie musi być przeprowadzane na czczo. Podczas badania ciężarna powinna leżeć w wygodnej pozycji, np. na lewym boku (w tej pozycji żyła główna dolna nie jest uciskana). KTG trwa zwykle 30 minut (jeśli to konieczne, może być przedłużone). Badanie polega na równoczesnym rejestrowaniu czynności serca płodu (kardiografia) oraz czynności skurczowej macicy (tokografia), dlatego też do brzucha przyszłej mamy mocuje się dwie głowice (czujniki). Czujniki podłączone są do kardiotokografu. Zapis rejestrowanych danych na bieżąco pojawia się na ekranie aparatu, dodatkowo wyniki są drukowane.

Czasem KTG w ciąży przeprowadza się metodą wewnętrzną. Wówczas przez szyjkę macicy wprowadza się specjalną elektrodę, którą umieszcza się na główce dziecka. Warunkiem do przeprowadzenia takiego badania są pęknięte błony płodowe i rozwarcie szyjki macicy przynajmniej na 1-2cm. Lekarz może zlecić wewnętrzne KTG, gdy potrzebuje dokładniejszego pomiaru w razie podejrzenia, że płód może być zagrożony.

KTG badanie jest także stosowane podczas tzw. testu stresowego, gdy ciężarnej podaje się oksytocynę w celu wywołania skurczów macicy. Kardiotokografia pozwala wówczas określić, czy łożysko jest wydolne. Ponadto umożliwia sprawdzenie reakcji dziecka na skurcze podczas akcji porodowej. KTG z równoczesnym podaniem oksytocyny trwa dłużej – nawet dwie godziny, zawsze przeprowadzane jest w szpitalu pod opieką lekarza. Wskazaniem do testu stresowego jest m.in. ciąża wysokiego ryzyka lub powikłania w poprzednich ciążach.

Gdzie wykonuje się badanie KTG?

Kardiotokografię można wykonać m.in. w gabinecie ginekologicznym, w przychodni, w szpitalu na oddziale ginekologiczno-położniczym. Badanie przeprowadza lekarz lub położna. Należy pamiętać, że wyniki każdego KTG trzeba dołączyć do dokumentacji ciążowej i wpisać do karty ciąży.

Obecnie dostępne są też przenośne detektory tętna płodu. Takie urządzenie można kupić lub wypożyczyć. Jest ono w szczególności polecane kobietom, u których występują wskazania do regularnej kardiotokografii. Domowe KTG pozwala monitorować czynność serca dziecka bez wychodzenia z domu, a wyniki wysyłane są do kontroli lekarzowi lub położnej.

Co pozwala sprawdzić badanie KTG?

Pierwsze KTG w ciąży, jeśli odbywa się na długo przed rozpoczęciem porodu, jest wykorzystywane jedynie do monitorowania tętna dziecka. Dlatego też największą wartość badanie ma tuż przed porodem oraz w trakcie akcji porodowej. Pozwala ono obserwować, czy dziecko otrzymuje odpowiednią ilość tlenu podczas skurczów macicy. Przyjście na świat jest dla dziecka bardzo stresujące, nie każde dobrze sobie z tym radzi, a KTG umożliwia wykrycie nieprawidłowości, a tym samym szybką reakcję w przypadku zagrożenia dla malucha (np. zlecenie wykonania cesarskiego cięcia). Zbyt mała częstotliwość uderzeń serca dziecka może świadczyć o niedotlenieniu, a za duża o rozwoju zakażenia wewnątrzmacicznego.

Warto jednak wiedzieć, że prawidłowy zapis KTG jest zawsze wiarygodny, natomiast w przypadku nieprawidłowego wyniku należy wziąć pod uwagę, np. to czy w pozycji leżącej nie doszło do ucisku na żyłę główną dolną lub czy czujnik się nie przesunął. Jeśli wynik jest nieprawidłowy, badanie może być powtórzone lub lekarz zleci rozszerzoną diagnostykę.

Interpretacja wyników badania KTG

W przypadku kardiografii wynik 110-160 uderzeń na minutę uznawany jest za prawidłowy (normokardia). Natomiast przy wyniku powyżej 160 uderzeń na minutę stwierdza się tachykardię. Czynność serca poniżej 110 uderzeń na minutę określana jest jako bradykardia. Zarówno tachykardia, jak i bradykardia są stanem nieprawidłowym. Tachykardia może być związana ze zdenerwowaniem lub gorączką u matki bądź z zakażeniem wewnątrzmacicznym, albo być wynikiem niedotlenienia, infekcji lub niedokrwistości płodu. Do bradykardii może prowadzić niedotlenienie płodu, zaciśnięcie pępowiny, niewydolność łożyska, niedociśnienie u matki, nadmierna czynność skurczowa macicy.

Badanie KTG polega nie tylko na rejestracji średniej częstotliwości akcji serca dziecka, ale również pozwala stwierdzić oscylacje, czyli krótkotrwałe wahania pulsu płodu. Prawidłowy stan jest wtedy, gdy tętno płodu zmienia się o 10-25 uderzeń w ciągu minuty (tzw. oscylacja falująca), co zwykle jest związane z ruchem płodu. Zmniejszona zmienność (oscylacja między 5-10 uderzeń na minutę) najczęściej spowodowana jest snem płodu. Oscylacja poniżej 5 uderzeń na minutę wynikać może np. z niedotlenienia płodu, a powyżej 25 uderzeń na minutę może informować o tym, że pępowina owinęła się wokół główki dziecka.

W zapisie kardiotokograficznym pożądanym obrazem są akceleracje, czyli krótkotrwałe wzrosty częstotliwości akcji serca płodu – zwiększenie czynności serca o 15 uderzeń trwające przynajmniej 15 sekund w stosunku do czynności podstawowej. Akceleracje, jeśli występują przynajmniej dwukrotnie podczas 30 minutowego zapisu, świadczą o dobrym stanie dziecka. Odwrotnością akceleracji jest deceleracja, czyli przejściowe obniżenie tętna płodu o około 15 uderzeń na minutę. Wyróżnia się deceleracje wczesne i późne. O wczesnych mówi się, gdy akcja serca płodu zwalania w okresie najsilniejszego skurczu mięśni macicy, o późnych, gdy praca serca zwalania po wystąpieniu skurczu. Deceleracje późne mogą być oznaką niewydolności maciczno-łożyskowej.

Kiedy należy wykonać badanie KTG?

To, jak często robione jest badanie KTG, zależy od przebiegu ciąży i zaleceń lekarza. Zwykle, gdy ciąża przebiega prawidłowo, pierwsza kardiotokografia jest wykonywana profilaktycznie w trzecim trymetrze. Najczęściej jednak ma to miejsca dopiero na krótko przed terminem porodu. Jeśli występują jakiekolwiek schorzenia lub inne problemy, lekarz może zlecić badanie wcześniej. KTG w ciąży w którym tygodniu można wykonać najwcześniej, aby miało to sens? Nie jest zalecane przeprowadzanie go wcześniej niż przed 23.-25. tygodniem ciąży. Regularnie badanie KTG wykonuje się m.in. u ciężarnych z cukrzycą, chorobami nerek i nadciśnieniem.

KTG wykonuje się zawsze po przyjęciu do szpitala, później także po odpłynięciu płynu owodniowego i po podaniu znieczulenia zewnątrzoponowego. W trakcie porodu siłami natury kardiotokografię wykonuje się mniej więcej co dwie godziny, choć w niektórych przypadkach rodząca musi być stale podpięta do aparatu, ma to miejsce, np. gdy ryzyko śmierci okołoporodowej jest bardzo wysokie lub poród był indukowany. Jeśli ciąża jest przenoszona, konieczne jest monitorowania tętna płodu i skurczów macicy co 2-3 dni aż do rozwiązania.

Badanie KTG ma dużą wartość diagnostyczną. Na podstawie zapisu kardiotokograficznego lekarz lub położna są w stanie wychwycić ewentualne nieprawidłowości i zagrożenie dla zdrowia i życia płodu. Należy jednak pamiętać, że do ostatecznej oceny dobrostanu dziecka brany jest nie tylko wynik KTG, ale również wiele innych czynników, w tym stan zdrowia matki i przebieg ciąży.

Autor: Ewa Krulicka – Blogerka z wieloletnim doświadczeniem, z wykształcenia magister kulturoznawstwa.
Redaktor blogów oraz dużych serwisów o zdrowiu jak i-apteka.pl. Zainteresowania: zdrowie, uroda, naturalne metody leczenia.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

*

*

*


The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.