Krew pępowinowa i komórki macierzyste. Hit czy kit?
Coraz częściej rodzice zastanawiają się, czy warto zdecydować się na pobranie krwi pępowinowej. Entuzjaści tej procedury przekonują, że komórki macierzyste izolowane z krwi pępowinowej to przyszłość medycyny, jednak jej przeciwnicy alarmują, że tak mała objętość krwi nie pozwala na pełne leczenie. A gdzie leży prawda? Poznaj podstawowe informacje na temat pobierania, przechowywania i wykorzystania komórek macierzystych i sama zdecyduj, czy chcesz zdeponować je w specjalnym banku.
Komórki macierzyste: rodzaje
Komórki macierzyste (inaczej komórki pnia) to grupa komórek, które cechują się zdolnością do nieograniczonej liczby podziałów (proliferacji) oraz zdolnością do różnicowania się. Jednak komórki macierzyste komórkom macierzystym nierówne, można bowiem wyróżnić cztery podstawowe typy w zależności od ich „dojrzałości”:
- komórki totipotencjalne – mają zdolność do różnicowania się we wszystkie typy komórek organizmu. Przykładem takiej komórki jest zygota i blastomer.
- komórki pluripotencjalne – charakteryzują się zdolnością do różnicowania we wszystkie typy komórek trzech listków zarodkowych (mezodermy, ektodermy, endodermy) z wyłączeniem komórek łożyska.
- komórki multipotencjalne – mogą różnicować się jedynie w komórki jednego listka zarodkowego. Przykładem takich komórek są krwiotwórcze komórki macierzyste.
- komórki unipotencjalne – mają najmniejszy potencjał różnicujący. Mogą różnicować się w komórki jednego typu, przy czym po zróżnicowaniu zachowują one zdolność do podziału.
Komórki macierzyste z krwi pępowinowej
W krwi pępowinowej można znaleźć cztery typy komórek pluripotencjalnych i multipotencjalnych, czyli hematopoetyczne komórki macierzyste, mezenchymalne komórki macierzyste, komórki macierzyste o charakterze embrionalnym oraz pluripotencjalne komórki VSEL.
Krew pępowinowa: plusy
Po co pobierać komórki macierzyste z krwi pępowinowej, czy są one w czymkolwiek lepsze od innych? Tak! Te komórki są mniej zróżnicowane, a tym samym mogą dać początek różnym typom komórek, co potencjalnie pozwala wykorzystać je w leczeniu wielu schorzeń. Ponadto już dziś wiemy, że są choroby (m.in. różne typy białaczek, chłoniaków, zaburzenia odporności, niedokrwistość), względem których terapia komórkami macierzystymi okazała się skuteczna. Co więcej, prowadzone są kolejne badania nad ich zastosowaniem w medycynie. Atutem komórek macierzystych z krwi pępowinowej jest także pełna zgodność tkankowa z organizmem dawcy. Do niewątpliwych plusów tej procedury zalicza się także pełne bezpieczeństwo i nieinwazyjność (np. pobranie komórek ze szpiku jest inwazyjne i niesie za sobą możliwość powikłań). Ponadto to zabieg krótki i bezbolesny, a komórki mogą być przechowywane bardzo długo, bez uszczerbku na ich właściwościach.
Krew pępowinowa: minusy
Niestety można znaleźć i wady pobierania krwi pępowinowej. Po pierwsze, nie ma gwarancji, że komórki macierzyste wyleczą chorobę, nawet taką, którą z powodzeniem leczy się terapią z komórkami macierzystymi. Ponadto, przełożenie wyników badań in vitro i terapii eksperymentalnych na leczenie standardowe wymaga czasu. Po drugie, przeciwnicy pobierania krwi pępowinowej uważają, że jest jej za mało, aby przeprowadzić skuteczną kurację (teoretycznie porcja krwi pępowinowej wystarcza do wyleczenia pacjenta ważącego około 40kg, choć udało się już namnożyć komórki macierzyste z zachowaniem ich niezwykłych zdolności). Po trzecie, cena, która niestety jest wysoka i stanowi poważny uszczerbek w domowym budżecie.
Pobranie krwi pępowinowej
Krew tuż po narodzinach dziecka i odpępnieniu (przecięciu pępowiny) pobierana jest przez wykwalifikowaną położną lub lekarza. Rodzice, którzy decydują się na ten krok, muszą do szpitala dostarczyć specjalny zestaw do pobrania krwi. Zestaw ten zapewnia wybrany przez nich bank krwi pępowinowej. Cała procedura zajmuje około 5 minut, nie wpływa na przebieg porodu i jest bezbolesna. Krew można pobrać nawet w przypadku ciąży mnogiej i cesarskiego cięcia. Jedyne, o czym należy pamiętać, to niezwłoczne zawiadomienie banku o rozpoczęciu akcji porodowej, tak, aby miał on czas na zorganizowanie transportu dla świeżo pobranej krwi.
Polski Bank Komórek Macierzystych
Polski Bank Komórek Macierzystych to doświadczona instytucja, która już niemal 15 lat zajmuje się pobieraniem i przechowywaniem komórek macierzystych z krwi pępowinowej. Początkowo bank ten świadczył wyłącznie usługi odpłatne (w tym przypadku krew należy do rodziców do ukończenia przez dziecko 18. roku życia, a następnie przechodzi na własność dziecka), później jednak zainicjował utworzenie publicznego banku komórek macierzystych, w którym można bezpłatnie deponować krew pępowinową. Należy jednak pamiętać, że skorzystanie z banku publicznego jest równoznaczne ze zrzeczeniem się praw do oddanych komórek macierzystych.
Krew pępowinowa: koszt
Koszty pobrania i przechowywania komórek macierzystych pochodzących z krwi pępowinowej są relatywnie wysokie, jednak banki coraz częściej wychodzą naprzeciw potrzebom rodziców i rozkładają koszty na raty. Zwykle, aby otrzymać specjalny zestaw do pobrania krwi pępowinowej, należy uiścić opłatę wstępną w wysokości 600-700zł. W ramach tej opłaty pobrana krew pępowinowa jest badana. Dokonywana jest wtedy ocena, czy krew pępowinową można zamrozić. Jeśli tak, to kolejna opłata (tzw. zasadnicza) wynosi około 1500-2000zł. Następnie koniecznością jest opłacanie rocznego abonamentu w wysokości 450-500zł. Są to jedynie orientacyjne dane, ponieważ cenniki poszczególnych banków różnią się od siebie.
Podjęcie decyzji o pobraniu krwi pępowinowej to dla rodziców trudne zadanie, największą przeszkodą są bowiem koszty, które trzeba ponosić przez cały okres przechowywania. Warto jednak rozważyć taką opcję, ponieważ ta krew może uratować życie samego dziecka lub członka rodziny. Błyskawiczny rozwój medycyny i intensywne prace nad wykorzystaniem komórek macierzystych w leczeniu wielu chorób mogą spowodować, że za kilka lat procedura pobierania krwi pępowinowej będzie standardem.
Dodaj komentarz